BAKARA SÜRESI
Ayet Sayısı 286
بِسْــــــــــــــــــــــمِ اﷲِارَّحْمَنِ ارَّحِيم
الٓمٓۚ ﴿1﴾ ذٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَۚۛ ف۪يهِۚۛ هُدًى لِلْمُتَّق۪ينَۙ ﴿2﴾ اَلَّذ۪ينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُق۪يمُونَ الصَّلٰوةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَۙ ﴿3﴾ وَالَّذ۪ينَ يُؤْمِنُونَ بِمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْكَ وَمَٓا اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَۚ وَبِالْاٰخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَۜ ﴿4﴾ اُو۬لٰٓئِكَ عَلٰى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿5﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ كَفَرُوا سَوَٓاءٌ عَلَيْهِمْ ءَاَنْذَرْتَهُمْ اَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿6﴾ خَتَمَ اللّٰهُ عَلٰى قُلُوبِهِمْ وَعَلٰى سَمْعِهِمْۜ وَعَلٰٓى اَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌۘ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظ۪يمٌ۟ ﴿7﴾ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ اٰمَنَّا بِاللّٰهِ وَبِالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَمَا هُمْ بِمُؤْمِن۪ينَۢ ﴿8﴾ يُخَادِعُونَ اللّٰهَ وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُواۚ وَمَا يَخْدَعُونَ اِلَّٓا اَنْفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَۜ ﴿9﴾ ف۪ي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌۙ فَزَادَهُمُ اللّٰهُ مَرَضًاۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَل۪يمٌۙ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ ﴿10﴾ وَاِذَا ق۪يلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُوا فِي الْاَرْضِۙ قَالُٓوا اِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ ﴿11﴾ اَلَٓا اِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلٰكِنْ لَا يَشْعُرُونَ ﴿12﴾ وَاِذَا ق۪يلَ لَهُمْ اٰمِنُوا كَمَٓا اٰمَنَ النَّاسُ قَالُٓوا اَنُؤْمِنُ كَمَٓا اٰمَنَ السُّفَهَٓاءُۜ اَلَٓا اِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَٓاءُ وَلٰكِنْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿13﴾ وَاِذَا لَقُوا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا قَالُٓوا اٰمَنَّاۚ وَاِذَا خَلَوْا اِلٰى شَيَاط۪ينِهِمْۙ قَالُٓوا اِنَّا مَعَكُمْۙ اِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُ۫نَ ﴿14﴾ اَللّٰهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَيَمُدُّهُمْ ف۪ي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿15﴾ اُو۬لٰٓئِكَ الَّذ۪ينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدٰىۖ فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُوا مُهْتَد۪ينَ ﴿16﴾ مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَارًاۚ فَلَمَّٓا اَضَٓاءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللّٰهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ ف۪ي ظُلُمَاتٍ لَا يُبْصِرُونَ ﴿17﴾ صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لَا يَرْجِعُونَۙ ﴿18﴾ اَوْ كَصَيِّبٍ مِنَ السَّمَٓاءِ ف۪يهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌۚ يَجْعَلُونَ اَصَابِعَهُمْ ف۪ٓي اٰذَانِهِمْ مِنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِۜ وَاللّٰهُ مُح۪يطٌ بِالْكَافِر۪ينَ ﴿19﴾ يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ اَبْصَارَهُمْۜ كُلَّمَٓا اَضَٓاءَ لَهُمْ مَشَوْا ف۪يهِۙ وَاِذَٓا اَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُواۜ وَلَوْ شَٓاءَ اللّٰهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَاَبْصَارِهِمْۜ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ۟ ﴿20﴾ يَٓا اَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذ۪ي خَلَقَكُمْ وَالَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَۙ ﴿21﴾ اَلَّذ۪ي جَعَلَ لَكُمُ الْاَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَٓاءَ بِنَٓاءًۖ وَاَنْزَلَ مِنَ السَّمَٓاءِ مَٓاءً فَاَخْرَجَ بِه۪ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْۚ فَلَا تَجْعَلُوا لِلّٰهِ اَنْدَادًا وَاَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿22﴾ وَاِنْ كُنْتُمْ ف۪ي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلٰى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِه۪ۖ وَادْعُوا شُهَدَٓاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ صَادِق۪ينَ ﴿23﴾ فَاِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّت۪ي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُۚ اُعِدَّتْ لِلْكَافِر۪ينَ ﴿24﴾ وَبَشِّرِ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ اَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْر۪ي مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهَارُۜ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًاۙ قَالُوا هٰذَا الَّذ۪ي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَاُتُوا بِه۪ مُتَشَابِهًاۜ وَلَهُمْ ف۪يهَٓا اَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ ﴿25﴾ اِنَّ اللّٰهَ لَا يَسْتَحْي۪ٓ اَنْ يَضْرِبَ مَثَلًا مَا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَاۜ فَاَمَّا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا فَيَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْۚ وَاَمَّا الَّذ۪ينَ كَفَرُوا فَيَقُولُونَ مَاذَٓا اَرَادَ اللّٰهُ بِهٰذَا مَثَلًاۢ يُضِلُّ بِه۪ كَث۪يرًا وَيَهْد۪ي بِه۪ كَث۪يرًاۜ وَمَا يُضِلُّ بِه۪ٓ اِلَّا الْفَاسِق۪ينَۙ ﴿26﴾ اَلَّذ۪ينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللّٰهِ مِنْ بَعْدِ م۪يثَاقِه۪ۖ وَيَقْطَعُونَ مَٓا اَمَرَ اللّٰهُ بِه۪ٓ اَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْاَرْضِۜ اُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿27﴾ كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللّٰهِ وَكُنْتُمْ اَمْوَاتًا فَاَحْيَاكُمْۚ ثُمَّ يُم۪يتُكُمْ ثُمَّ يُحْي۪يكُمْ ثُمَّ اِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿28﴾ هُوَ الَّذ۪ي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْاَرْضِ جَم۪يعًا ثُمَّ اسْتَوٰٓى اِلَى السَّمَٓاءِ فَسَوّٰيهُنَّ سَبْعَ سَمٰوَاتٍۜ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَل۪يمٌ۟ ﴿29﴾ وَاِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلٰٓئِكَةِ اِنّ۪ي جَاعِلٌ فِي الْاَرْضِ خَل۪يفَةًۜ قَالُٓوا اَتَجْعَلُ ف۪يهَا مَنْ يُفْسِدُ ف۪يهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَٓاءَۚ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَۜ قَالَ اِنّ۪ٓي اَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿30﴾ وَعَلَّمَ اٰدَمَ الْاَسْمَٓاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلٰٓئِكَةِ فَقَالَ اَنْبِؤُ۫ن۪ي بِاَسْمَٓاءِ هٰٓؤُ۬لَٓاءِ اِنْ كُنْتُمْ صَادِق۪ينَ ﴿31﴾ قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّمْتَنَاۜ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَل۪يمُ الْحَك۪يمُ ﴿32﴾ قَالَ يَٓا اٰدَمُ اَنْبِئْهُمْ بِاَسْمَٓائِهِمْۚ فَلَمَّٓا اَنْبَاَهُمْ بِاَسْمَٓائِهِمْۙ قَالَ اَلَمْ اَقُلْ لَكُمْ اِنّ۪ٓي اَعْلَمُ غَيْبَ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَاَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ ﴿33﴾ وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓئِكَةِ اسْجُدُوا لِاٰدَمَ فَسَجَدُٓوا اِلَّٓا اِبْل۪يسَۜ اَبٰى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِر۪ينَ ﴿34﴾ وَقُلْنَا يَٓا اٰدَمُ اسْكُنْ اَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَاۖ وَلَا تَقْرَبَا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِم۪ينَ ﴿35﴾ فَاَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَاَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا ف۪يهِۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّۚ وَلَكُمْ فِي الْاَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ اِلٰى ح۪ينٍ ﴿36﴾ فَتَلَقّٰٓى اٰدَمُ مِنْ رَبِّه۪ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِۜ اِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّح۪يمُ ﴿37﴾ قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَم۪يعًاۚ فَاِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنّ۪ي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿38﴾ وَالَّذ۪ينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِاٰيَاتِنَٓا اُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ۟ ﴿39﴾ يَا بَن۪ٓي اِسْرَٓاء۪يلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّت۪ٓي اَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَاَوْفُوا بِعَهْد۪ٓي اُو۫فِ بِعَهْدِكُمْ وَاِيَّايَ فَارْهَبُونِ ﴿40﴾ وَاٰمِنُوا بِمَٓا اَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَكُمْ وَلَا تَكُونُٓوا اَوَّلَ كَافِرٍ بِه۪ۖ وَلَا تَشْتَرُوا بِاٰيَات۪ي ثَمَنًا قَل۪يلًاۘ وَاِيَّايَ فَاتَّقُونِ ﴿41﴾ وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَاَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿42﴾ وَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِع۪ينَ ﴿43﴾ اَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ اَنْفُسَكُمْ وَاَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَۜ اَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿44﴾ وَاسْتَع۪ينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلٰوةِۜ وَاِنَّهَا لَكَب۪يرَةٌ اِلَّا عَلَى الْخَاشِع۪ينَۙ ﴿45﴾ اَلَّذ۪ينَ يَظُنُّونَ اَنَّهُمْ مُلَاقُوا رَبِّهِمْ وَاَنَّهُمْ اِلَيْهِ رَاجِعُونَ۟ ﴿46﴾ يَا بَن۪ٓي اِسْرَٓاء۪يلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّت۪ٓي اَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَاَنّ۪ي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَم۪ينَ ﴿47﴾ وَاتَّقُوا يَوْمًا لَا تَجْز۪ي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْـًٔا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلَا يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ ﴿48﴾ وَاِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ اٰلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُٓوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ اَبْنَٓاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَٓاءَكُمْۜ وَف۪ي ذٰلِكُمْ بَلَٓاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظ۪يمٌ ﴿49﴾ وَاِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَاَنْجَيْنَاكُمْ وَاَغْرَقْنَٓا اٰلَ فِرْعَوْنَ وَاَنْتُمْ تَنْظُرُونَ ﴿50﴾ وَاِذْ وٰعَدْنَا مُوسٰٓى اَرْبَع۪ينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِه۪ وَاَنْتُمْ ظَالِمُونَ ﴿51﴾ ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿52﴾ وَاِذْ اٰتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿53﴾ وَاِذْ قَالَ مُوسٰى لِقَوْمِه۪ يَا قَوْمِ اِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ اَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُٓوا اِلٰى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُٓوا اَنْفُسَكُمْۜ ذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْۜ فَتَابَ عَلَيْكُمْۜ اِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّح۪يمُ ﴿54﴾ وَاِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسٰى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتّٰى نَرَى اللّٰهَ جَهْرَةً فَاَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَاَنْتُمْ تَنْظُرُونَ ﴿55﴾ ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿56﴾ وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَاَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوٰىۜ كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْۜ وَمَا ظَلَمُونَا وَلٰكِنْ كَانُٓوا اَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿57﴾ وَاِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هٰذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْۜ وَسَنَز۪يدُ الْمُحْسِن۪ينَ ﴿58﴾ فَبَدَّلَ الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذ۪ي ق۪يلَ لَهُمْ فَاَنْزَلْنَا عَلَى الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَٓاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ۟ ﴿59﴾ وَاِذِ اسْتَسْقٰى مُوسٰى لِقَوْمِه۪ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَۜ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًاۜ قَدْ عَلِمَ كُلُّ اُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْۜ كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللّٰهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْاَرْضِ مُفْسِد۪ينَ ﴿60﴾ وَاِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسٰى لَنْ نَصْبِرَ عَلٰى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْاَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّٓائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَاۜ قَالَ اَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذ۪ي هُوَ اَدْنٰى بِالَّذ۪ي هُوَ خَيْرٌۜ اِهْبِطُوا مِصْرًا فَاِنَّ لَكُمْ مَا سَاَلْتُمْۜ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَٓاؤُ۫ بِغَضَبٍ مِنَ اللّٰهِۜ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِاٰيَاتِ اللّٰهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيّ۪نَ بِغَيْرِ الْحَقِّۜ ذٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ۟ ﴿61﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا وَالَّذ۪ينَ هَادُوا وَالنَّصَارٰى وَالصَّابِـ۪ٔينَ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْۖ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿62﴾ وَاِذْ اَخَذْنَا م۪يثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَۜ خُذُوا مَٓا اٰتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا ف۪يهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿63﴾ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَۚ فَلَوْلَا فَضْلُ اللّٰهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِر۪ينَ ﴿64﴾ وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذ۪ينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِـ۪ٔينَۚ ﴿65﴾ فَجَعَلْنَاهَا نَكَالًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّق۪ينَ ﴿66﴾ وَاِذْ قَالَ مُوسٰى لِقَوْمِه۪ٓ اِنَّ اللّٰهَ يَأْمُرُكُمْ اَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةًۜ قَالُٓوا اَتَتَّخِذُنَا هُزُوًاۜ قَالَ اَعُوذُ بِاللّٰهِ اَنْ اَكُونَ مِنَ الْجَاهِل۪ينَ ﴿67﴾ قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَۜ قَالَ اِنَّهُ يَقُولُ اِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌۜ عَوَانٌ بَيْنَ ذٰلِكَۜ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ ﴿68﴾ قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا لَوْنُهَاۜ قَالَ اِنَّهُ يَقُولُ اِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَٓاءُۙ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِر۪ينَ ﴿69﴾ قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَۙ اِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَيْنَاۜ وَاِنَّٓا اِنْ شَٓاءَ اللّٰهُ لَمُهْتَدُونَ ﴿70﴾ قَالَ اِنَّهُ يَقُولُ اِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ تُث۪يرُ الْاَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَۚ مُسَلَّمَةٌ لَا شِيَةَ ف۪يهَاۜ قَالُوا الْـٰٔنَ جِئْتَ بِالْحَقِّۜ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ۟ ﴿71﴾ وَاِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادّٰرَءْتُمْ ف۪يهَاۜ وَاللّٰهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَۚ ﴿72﴾ فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَاۜ كَذٰلِكَ يُحْيِ اللّٰهُ الْمَوْتٰى وَيُر۪يكُمْ اٰيَاتِه۪ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿73﴾ ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ اَوْ اَشَدُّ قَسْوَةًۜ وَاِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْاَنْهَارُۜ وَاِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَٓاءُۜ وَاِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللّٰهِۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿74﴾ اَفَتَطْمَعُونَ اَنْ يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَر۪يقٌ مِنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلَامَ اللّٰهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿75﴾ وَاِذَا لَقُوا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا قَالُٓوا اٰمَنَّاۚ وَاِذَا خَلَا بَعْضُهُمْ اِلٰى بَعْضٍ قَالُٓوا اَتُحَدِّثُونَهُمْ بِمَا فَتَحَ اللّٰهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَٓاجُّوكُمْ بِه۪ عِنْدَ رَبِّكُمْۜ اَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿76﴾ اَوَلَا يَعْلَمُونَ اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ ﴿77﴾ وَمِنْهُمْ اُمِّيُّونَ لَا يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ اِلَّٓا اَمَانِيَّ وَاِنْ هُمْ اِلَّا يَظُنُّونَ ﴿78﴾ فَوَيْلٌ لِلَّذ۪ينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِاَيْد۪يهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هٰذَا مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ لِيَشْتَرُوا بِه۪ ثَمَنًا قَل۪يلًاۜ فَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا كَتَبَتْ اَيْد۪يهِمْ وَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا يَكْسِبُونَ ﴿79﴾ وَقَالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ اِلَّٓا اَيَّامًا مَعْدُودَةًۜ قُلْ اَتَّخَذْتُمْ عِنْدَ اللّٰهِ عَهْدًا فَلَنْ يُخْلِفَ اللّٰهُ عَهْدَهُٓ اَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿80﴾ بَلٰى مَنْ كَسَبَ سَيِّئَةً وَاَحَاطَتْ بِه۪ خَط۪ٓيـَٔتُهُ فَاُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ ﴿81﴾ وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ اُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ الْجَنَّةِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ۟ ﴿82﴾ وَاِذْ اَخَذْنَا م۪يثَاقَ بَن۪ٓي اِسْرَٓاء۪يلَ لَا تَعْبُدُونَ اِلَّا اللّٰهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ اِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبٰى وَالْيَتَامٰى وَالْمَسَاك۪ينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَۜ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ اِلَّا قَل۪يلًا مِنْكُمْ وَاَنْتُمْ مُعْرِضُونَ ﴿83﴾ وَاِذْ اَخَذْنَا م۪يثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَٓاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ اَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ ثُمَّ اَقْرَرْتُمْ وَاَنْتُمْ تَشْهَدُونَ ﴿84﴾ ثُمَّ اَنْتُمْ هٰٓؤُ۬لَٓاءِ تَقْتُلُونَ اَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَر۪يقًا مِنْكُمْ مِنْ دِيَارِهِمْۘ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِۜ وَاِنْ يَأْتُوكُمْ اُسَارٰى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ اِخْرَاجُهُمْۜ اَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍۚ فَمَا جَزَٓاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذٰلِكَ مِنْكُمْ اِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيٰوةِ الدُّنْيَاۚ وَيَوْمَ الْقِيٰمَةِ يُرَدُّونَ اِلٰٓى اَشَدِّ الْعَذَابِۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿85﴾ اُو۬لٰٓئِكَ الَّذ۪ينَ اشْتَرَوُا الْحَيٰوةَ الدُّنْيَا بِالْاٰخِرَةِۘ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ۟ ﴿86﴾ وَلَقَدْ اٰتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِه۪ بِالرُّسُلِ وَاٰتَيْنَا ع۪يسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَاَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِۜ اَفَكُلَّمَا جَٓاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوٰٓى اَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْۚ فَفَر۪يقًا كَذَّبْتُمْۘ وَفَر۪يقًا تَقْتُلُونَ ﴿87﴾ وَقَالُوا قُلُوبُنَا غُلْفٌۜ بَلْ لَعَنَهُمُ اللّٰهُ بِكُفْرِهِمْ فَقَل۪يلًا مَا يُؤْمِنُونَ ﴿88﴾ وَلَمَّا جَٓاءَهُمْ كِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْۙ وَكَانُوا مِنْ قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذ۪ينَ كَفَرُواۚ فَلَمَّا جَٓاءَهُمْ مَا عَرَفُوا كَفَرُوا بِه۪ۘ فَلَعْنَةُ اللّٰهِ عَلَى الْكَافِر۪ينَ ﴿89﴾ بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِه۪ٓ اَنْفُسَهُمْ اَنْ يَكْفُرُوا بِمَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ بَغْيًا اَنْ يُنَزِّلَ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِه۪ عَلٰى مَنْ يَشَٓاءُ مِنْ عِبَادِه۪ۚ فَبَٓاؤُ۫ بِغَضَبٍ عَلٰى غَضَبٍۜ وَلِلْكَافِر۪ينَ عَذَابٌ مُه۪ينٌ ﴿90﴾ وَاِذَا ق۪يلَ لَهُمْ اٰمِنُوا بِمَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ قَالُوا نُؤْمِنُ بِمَٓا اُنْزِلَ عَلَيْنَا وَيَكْفُرُونَ بِمَا وَرَٓاءَهُ وَهُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَهُمْۜ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُونَ اَنْبِيَٓاءَ اللّٰهِ مِنْ قَبْلُ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِن۪ينَ ﴿91﴾ وَلَقَدْ جَٓاءَكُمْ مُوسٰى بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِه۪ وَاَنْتُمْ ظَالِمُونَ ﴿92﴾ وَاِذْ اَخَذْنَا م۪يثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَۜ خُذُوا مَٓا اٰتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُواۜ قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاُشْرِبُوا ف۪ي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْۜ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِه۪ٓ ا۪يمَانُكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِن۪ينَ ﴿93﴾ قُلْ اِنْ كَانَتْ لَكُمُ الدَّارُ الْاٰخِرَةُ عِنْدَ اللّٰهِ خَالِصَةً مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ اِنْ كُنْتُمْ صَادِق۪ينَ ﴿94﴾ وَلَنْ يَتَمَنَّوْهُ اَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ اَيْد۪يهِمْۜ وَاللّٰهُ عَل۪يمٌ بِالظَّالِم۪ينَ ﴿95﴾ وَلَتَجِدَنَّهُمْ اَحْرَصَ النَّاسِ عَلٰى حَيٰوةٍۚ وَمِنَ الَّذ۪ينَ اَشْرَكُوا يَوَدُّ اَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ اَلْفَ سَنَةٍۚ وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِه۪ مِنَ الْعَذَابِ اَنْ يُعَمَّرَۜ وَاللّٰهُ بَص۪يرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ۟ ﴿96﴾ قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِجِبْر۪يلَ فَاِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلٰى قَلْبِكَ بِاِذْنِ اللّٰهِ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَهُدًى وَبُشْرٰى لِلْمُؤْمِن۪ينَ ﴿97﴾ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلّٰهِ وَمَلٰٓئِكَتِه۪ وَرُسُلِه۪ وَجِبْر۪يلَ وَم۪يكَالَ فَاِنَّ اللّٰهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِر۪ينَ ﴿98﴾ وَلَقَدْ اَنْزَلْنَٓا اِلَيْكَ اٰيَاتٍ بَيِّنَاتٍۚ وَمَا يَكْفُرُ بِهَٓا اِلَّا الْفَاسِقُونَ ﴿99﴾ اَوَكُلَّمَا عَاهَدُوا عَهْدًا نَبَذَهُ فَر۪يقٌ مِنْهُمْۜ بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿100﴾ وَلَمَّا جَٓاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَر۪يقٌ مِنَ الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا الْكِتَابَۗ كِتَابَ اللّٰهِ وَرَٓاءَ ظُهُورِهِمْ كَاَنَّهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿101﴾ وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُوا الشَّيَاط۪ينُ عَلٰى مُلْكِ سُلَيْمٰنَۚ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّيَاط۪ينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَۗ وَمَٓا اُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَۜ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ اَحَدٍ حَتّٰى يَقُولَٓا اِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْۜ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِه۪ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِه۪ۜ وَمَا هُمْ بِضَٓارّ۪ينَ بِه۪ مِنْ اَحَدٍ اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِۜ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْۜ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرٰيهُ مَا لَهُ فِي الْاٰخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ۠ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِه۪ٓ اَنْفُسَهُمْۜ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ ﴿102﴾ وَلَوْ اَنَّهُمْ اٰمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ خَيْرٌۜ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ۟ ﴿103﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُواۜ وَلِلْكَافِر۪ينَ عَذَابٌ اَل۪يمٌ ﴿104﴾ مَا يَوَدُّ الَّذ۪ينَ كَفَرُوا مِنْ اَهْلِ الْكِتَابِ وَلَا الْمُشْرِك۪ينَ اَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْكُمْ مِنْ خَيْرٍ مِنْ رَبِّكُمْۜ وَاللّٰهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِه۪ مَنْ يَشَٓاءُۜ وَاللّٰهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظ۪يمِ ﴿105﴾ مَا نَنْسَخْ مِنْ اٰيَةٍ اَوْ نُنْسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْهَٓا اَوْ مِثْلِهَاۜ اَلَمْ تَعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ ﴿106﴾ اَلَمْ تَعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ لَهُ مُلْكُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۜ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللّٰهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَص۪يرٍ ﴿107﴾ اَمْ تُر۪يدُونَ اَنْ تَسْـَٔلُوا رَسُولَكُمْ كَمَا سُئِلَ مُوسٰى مِنْ قَبْلُۜ وَمَنْ يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْا۪يمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَٓاءَ السَّب۪يلِ ﴿108﴾ وَدَّ كَث۪يرٌ مِنْ اَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ ا۪يمَانِكُمْ كُفَّارًاۚ حَسَدًا مِنْ عِنْدِ اَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّۚ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتّٰى يَأْتِيَ اللّٰهُ بِاَمْرِه۪ۜ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ ﴿109﴾ وَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَۜ وَمَا تُقَدِّمُوا لِاَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللّٰهِۜ اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ ﴿110﴾ وَقَالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ اِلَّا مَنْ كَانَ هُودًا اَوْ نَصَارٰىۜ تِلْكَ اَمَانِيُّهُمْۜ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صَادِق۪ينَ ﴿111﴾ بَلٰى مَنْ اَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلّٰهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُٓ اَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّه۪ۖ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ۟ ﴿112﴾ وَقَالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصَارٰى عَلٰى شَيْءٍۖ وَقَالَتِ النَّصَارٰى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلٰى شَيْءٍۙ وَهُمْ يَتْلُونَ الْكِتَابَۜ كَذٰلِكَ قَالَ الَّذ۪ينَ لَا يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْۚ فَاللّٰهُ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ف۪يمَا كَانُوا ف۪يهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿113﴾ وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللّٰهِ اَنْ يُذْكَرَ ف۪يهَا اسْمُهُ وَسَعٰى ف۪ي خَرَابِهَاۜ اُو۬لٰٓئِكَ مَا كَانَ لَهُمْ اَنْ يَدْخُلُوهَٓا اِلَّا خَٓائِف۪ينَۜ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الْاٰخِرَةِ عَذَابٌ عَظ۪يمٌ ﴿114﴾ وَلِلّٰهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَاَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللّٰهِۜ اِنَّ اللّٰهَ وَاسِعٌ عَل۪يمٌ ﴿115﴾ وَقَالُوا اتَّخَذَ اللّٰهُ وَلَدًاۙ سُبْحَانَهُۜ بَلْ لَهُ مَا فِي السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۜ كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ ﴿116﴾ بَد۪يعُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۜ وَاِذَا قَضٰٓى اَمْرًا فَاِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ ﴿117﴾ وَقَالَ الَّذ۪ينَ لَا يَعْلَمُونَ لَوْلَا يُكَلِّمُنَا اللّٰهُ اَوْ تَأْت۪ينَٓا اٰيَةٌۜ كَذٰلِكَ قَالَ الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْۜ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْۜ قَدْ بَيَّنَّا الْاٰيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ ﴿118﴾ اِنَّٓا اَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَش۪يرًا وَنَذ۪يرًاۙ وَلَا تُسْـَٔلُ عَنْ اَصْحَابِ الْجَح۪يمِ ﴿119﴾ وَلَنْ تَرْضٰى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارٰى حَتّٰى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْۜ قُلْ اِنَّ هُدَى اللّٰهِ هُوَ الْهُدٰىۜ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ اَهْوَٓاءَهُمْ بَعْدَ الَّذ۪ي جَٓاءَكَ مِنَ الْعِلْمِۙ مَا لَكَ مِنَ اللّٰهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَص۪يرٍ ﴿120﴾ اَلَّذ۪ينَ اٰتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِه۪ۜ اُو۬لٰٓئِكَ يُؤْمِنُونَ بِه۪ۜ وَمَنْ يَكْفُرْ بِه۪ فَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ۟ ﴿121﴾ يَا بَن۪ٓي اِسْرَٓاء۪يلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّت۪ٓي اَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَاَنّ۪ي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَم۪ينَ ﴿122﴾ وَاتَّقُوا يَوْمًا لَا تَجْز۪ي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْـًٔا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا تَنْفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ ﴿123﴾ وَاِذِ ابْتَلٰٓى اِبْرٰه۪يمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَاَتَمَّهُنَّۜ قَالَ اِنّ۪ي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ اِمَامًاۜ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّت۪يۜ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِم۪ينَ ﴿124﴾ وَاِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَاَمْنًاۜ وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ اِبْرٰه۪يمَ مُصَلًّىۜ وَعَهِدْنَٓا اِلٰٓى اِبْرٰه۪يمَ وَاِسْمٰع۪يلَ اَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّٓائِف۪ينَ وَالْعَاكِف۪ينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ ﴿125﴾ وَاِذْ قَالَ اِبْرٰه۪يمُ رَبِّ اجْعَلْ هٰذَا بَلَدًا اٰمِنًا وَارْزُقْ اَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ اٰمَنَ مِنْهُمْ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِۜ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَاُمَتِّعُهُ قَل۪يلًا ثُمَّ اَضْطَرُّهُٓ اِلٰى عَذَابِ النَّارِۜ وَبِئْسَ الْمَص۪يرُ ﴿126﴾ وَاِذْ يَرْفَعُ اِبْرٰه۪يمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَاِسْمٰع۪يلُۜ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّاۜ اِنَّكَ اَنْتَ السَّم۪يعُ الْعَل۪يمُ ﴿127﴾ رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَٓا اُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَۖ وَاَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَاۚ اِنَّكَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّح۪يمُ ﴿128﴾ رَبَّنَا وَابْعَثْ ف۪يهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ اٰيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكّ۪يهِمْۜ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَز۪يزُ الْحَك۪يمُ۟ ﴿129﴾ وَمَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ اِبْرٰه۪يمَ اِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُۜ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَاۚ وَاِنَّهُ فِي الْاٰخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِح۪ينَ ﴿130﴾ اِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُٓ اَسْلِمْۙ قَالَ اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَم۪ينَ ﴿131﴾ وَوَصّٰى بِهَٓا اِبْرٰه۪يمُ بَن۪يهِ وَيَعْقُوبُۜ يَا بَنِيَّ اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰى لَكُمُ الدّ۪ينَ فَلَا تَمُوتُنَّ اِلَّا وَاَنْتُمْ مُسْلِمُونَۜ ﴿132﴾ اَمْ كُنْتُمْ شُهَدَٓاءَ اِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُۙ اِذْ قَالَ لِبَن۪يهِ مَا تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْد۪يۜ قَالُوا نَعْبُدُ اِلٰهَكَ وَاِلٰهَ اٰبَٓائِكَ اِبْرٰه۪يمَ وَاِسْمٰع۪يلَ وَاِسْحٰقَ اِلٰهًا وَاحِدًاۚ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿133﴾ تِلْكَ اُمَّةٌ قَدْ خَلَتْۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْۚ وَلَا تُسْـَٔلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿134﴾ وَقَالُوا كُونُوا هُودًا اَوْ نَصَارٰى تَهْتَدُواۜ قُلْ بَلْ مِلَّةَ اِبْرٰه۪يمَ حَن۪يفًاۜ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِك۪ينَ ﴿135﴾ قُولُٓوا اٰمَنَّا بِاللّٰهِ وَمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْنَا وَمَٓا اُنْزِلَ اِلٰٓى اِبْرٰه۪يمَ وَاِسْمٰع۪يلَ وَاِسْحٰقَ وَيَعْقُوبَ وَالْاَسْبَاطِ وَمَٓا اُو۫تِيَ مُوسٰى وَع۪يسٰى وَمَٓا اُو۫تِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْۚ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْۘ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿136﴾ فَاِنْ اٰمَنُوا بِمِثْلِ مَٓا اٰمَنْتُمْ بِه۪ فَقَدِ اهْتَدَوْاۚ وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّمَا هُمْ ف۪ي شِقَاقٍۚ فَسَيَكْف۪يكَهُمُ اللّٰهُۚ وَهُوَ السَّم۪يعُ الْعَل۪يمُۜ ﴿137﴾ صِبْغَةَ اللّٰهِۚ وَمَنْ اَحْسَنُ مِنَ اللّٰهِ صِبْغَةًۘ وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ ﴿138﴾ قُلْ اَتُحَٓاجُّونَنَا فِي اللّٰهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْۚ وَلَنَٓا اَعْمَالُنَا وَلَكُمْ اَعْمَالُكُمْۚ وَنَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَۙ ﴿139﴾ اَمْ تَقُولُونَ اِنَّ اِبْرٰه۪يمَ وَاِسْمٰع۪يلَ وَاِسْحٰقَ وَيَعْقُوبَ وَالْاَسْبَاطَ كَانُوا هُودًا اَوْ نَصَارٰىۜ قُلْ ءَاَنْتُمْ اَعْلَمُ اَمِ اللّٰهُۜ وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللّٰهِۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿140﴾ تِلْكَ اُمَّةٌ قَدْ خَلَتْۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْۚ وَلَا تُسْـَٔلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ۟ ﴿141﴾ سَيَقُولُ السُّفَهَٓاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلّٰيهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّت۪ي كَانُوا عَلَيْهَاۜ قُلْ لِلّٰهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُۜ يَهْد۪ي مَنْ يَشَٓاءُ اِلٰى صِرَاطٍ مُسْتَق۪يمٍ ﴿142﴾ وَكَذٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ اُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَٓاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَه۪يدًاۜ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّت۪ي كُنْتَ عَلَيْهَٓا اِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلٰى عَقِبَيْهِۜ وَاِنْ كَانَتْ لَكَب۪يرَةً اِلَّا عَلَى الَّذ۪ينَ هَدَى اللّٰهُۜ وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيُض۪يعَ ا۪يمَانَكُمْۜ اِنَّ اللّٰهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُ۫فٌ رَح۪يمٌ ﴿143﴾ قَدْ نَرٰى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَٓاءِۚ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضٰيهَاۖ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۜ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُۜ وَاِنَّ الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ ﴿144﴾ وَلَئِنْ اَتَيْتَ الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا الْكِتَابَ بِكُلِّ اٰيَةٍ مَا تَبِعُوا قِبْلَتَكَۚ وَمَٓا اَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْۚ وَمَا بَعْضُهُمْ بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍۜ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ اَهْوَٓاءَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَٓاءَكَ مِنَ الْعِلْمِۙ اِنَّكَ اِذًا لَمِنَ الظَّالِم۪ينَۢ ﴿145﴾ اَلَّذ۪ينَ اٰتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ اَبْنَٓاءَهُمْۜ وَاِنَّ فَر۪يقًا مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿146﴾ اَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَر۪ينَ۟ ﴿147﴾ وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلّ۪يهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِۜ اَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللّٰهُ جَم۪يعًاۜ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ ﴿148﴾ وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۜ وَاِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿149﴾ وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۜ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُۙ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌۗ اِلَّا الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْن۪ي وَلِاُتِمَّ نِعْمَت۪ي عَلَيْكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَۙ ﴿150﴾ كَمَٓا اَرْسَلْنَا ف۪يكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ اٰيَاتِنَا وَيُزَكّ۪يكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَۜ ﴿151﴾ فَاذْكُرُون۪ٓي اَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا ل۪ي وَلَا تَكْفُرُونِ۟ ﴿152﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا اسْتَع۪ينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلٰوةِۜ اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الصَّابِر۪ينَ ﴿153﴾ وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ اَمْوَاتٌۜ بَلْ اَحْيَٓاءٌ وَلٰكِنْ لَا تَشْعُرُونَ ﴿154﴾ وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْاَمْوَالِ وَالْاَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِۜ وَبَشِّرِ الصَّابِر۪ينَۙ ﴿155﴾ اَلَّذ۪ينَ اِذَٓا اَصَابَتْهُمْ مُص۪يبَةٌۙ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَيْهِ رَاجِعُونَۜ ﴿156﴾ اُو۬لٰٓئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ ﴿157﴾ اِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَٓائِرِ اللّٰهِۚ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ اَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ اَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَاۜ وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًاۙ فَاِنَّ اللّٰهَ شَاكِرٌ عَل۪يمٌ ﴿158﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ يَكْتُمُونَ مَٓا اَنْزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدٰى مِنْ بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِۙ اُو۬لٰٓئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللّٰهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَۙ ﴿159﴾ اِلَّا الَّذ۪ينَ تَابُوا وَاَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَاُو۬لٰٓئِكَ اَتُوبُ عَلَيْهِمْۚ وَاَنَا التَّوَّابُ الرَّح۪يمُ ﴿160﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ اُو۬لٰٓئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللّٰهِ وَالْمَلٰٓئِكَةِ وَالنَّاسِ اَجْمَع۪ينَۙ ﴿161﴾ خَالِد۪ينَ ف۪يهَاۚ لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ ﴿162﴾ وَاِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَاحِدٌۚ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الرَّحْمٰنُ الرَّح۪يمُ۟ ﴿163﴾ اِنَّ ف۪ي خَلْقِ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافِ الَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّت۪ي تَجْر۪ي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَمَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ مِنَ السَّمَٓاءِ مِنْ مَٓاءٍ فَاَحْيَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ ف۪يهَا مِنْ كُلِّ دَٓابَّةٍۖ وَتَصْر۪يفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَٓاءِ وَالْاَرْضِ لَاٰيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿164﴾ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللّٰهِ اَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّٰهِۜ وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اَشَدُّ حُبًّا لِلّٰهِۜ وَلَوْ يَرَى الَّذ۪ينَ ظَلَمُٓوا اِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَۙ اَنَّ الْقُوَّةَ لِلّٰهِ جَم۪يعًاۙ وَاَنَّ اللّٰهَ شَد۪يدُ الْعَذَابِ ﴿165﴾ اِذْ تَبَرَّاَ الَّذ۪ينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذ۪ينَ اتَّبَعُوا وَرَاَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْاَسْبَابُ ﴿166﴾ وَقَالَ الَّذ۪ينَ اتَّبَعُوا لَوْ اَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّاَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّؤُ۫ا مِنَّاۜ كَذٰلِكَ يُر۪يهِمُ اللّٰهُ اَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْۜ وَمَا هُمْ بِخَارِج۪ينَ مِنَ النَّارِ۟ ﴿167﴾ يَٓا اَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْاَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًاۘ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِۜ اِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُب۪ينٌ ﴿168﴾ اِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّٓوءِ وَالْفَحْشَٓاءِ وَاَنْ تَقُولُوا عَلَى اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿169﴾ وَاِذَا ق۪يلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَٓا اَلْفَيْنَا عَلَيْهِ اٰبَٓاءَنَاۜ اَوَلَوْ كَانَ اٰبَٓاؤُ۬هُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْـًٔا وَلَا يَهْتَدُونَ ﴿170﴾ وَمَثَلُ الَّذ۪ينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذ۪ي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ اِلَّا دُعَٓاءً وَنِدَٓاءًۜ صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لَا يَعْقِلُونَ ﴿171﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ اِيَّاهُ تَعْبُدُونَ ﴿172﴾ اِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْز۪يرِ وَمَٓا اُهِلَّ بِه۪ لِغَيْرِ اللّٰهِۚ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَٓا اِثْمَ عَلَيْهِۜ اِنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ رَح۪يمٌ ﴿173﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ يَكْتُمُونَ مَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِه۪ ثَمَنًا قَل۪يلًاۙ اُو۬لٰٓئِكَ مَا يَأْكُلُونَ ف۪ي بُطُونِهِمْ اِلَّا النَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللّٰهُ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ وَلَا يُزَكّ۪يهِمْۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَل۪يمٌ ﴿174﴾ اُو۬لٰٓئِكَ الَّذ۪ينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدٰى وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِۚ فَمَٓا اَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ ﴿175﴾ ذٰلِكَ بِاَنَّ اللّٰهَ نَزَّلَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّۜ وَاِنَّ الَّذ۪ينَ اخْتَلَفُوا فِي الْكِتَابِ لَف۪ي شِقَاقٍ بَع۪يدٍ۟ ﴿176﴾ لَيْسَ الْبِرَّ اَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَالْمَلٰٓئِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيّ۪نَۚ وَاٰتَى الْمَالَ عَلٰى حُبِّه۪ ذَوِي الْقُرْبٰى وَالْيَتَامٰى وَالْمَسَاك۪ينَ وَابْنَ السَّب۪يلِ وَالسَّٓائِل۪ينَ وَفِي الرِّقَابِۚ وَاَقَامَ الصَّلٰوةَ وَاٰتَى الزَّكٰوةَۚ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ اِذَا عَاهَدُواۚ وَالصَّابِر۪ينَ فِي الْبَأْسَٓاءِ وَالضَّرَّٓاءِ وَح۪ينَ الْبَأْسِۜ اُو۬لٰٓئِكَ الَّذ۪ينَ صَدَقُواۜ وَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ﴿177﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلٰىۜ اَلْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْاُنْثٰى بِالْاُنْثٰىۜ فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ اَخ۪يهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَاَدَٓاءٌ اِلَيْهِ بِاِحْسَانٍۜ ذٰلِكَ تَخْف۪يفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌۜ فَمَنِ اعْتَدٰى بَعْدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ اَل۪يمٌ ﴿178﴾ وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيٰوةٌ يَٓا اُو۬لِي الْاَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿179﴾ كُتِبَ عَلَيْكُمْ اِذَا حَضَرَ اَحَدَكُمُ الْمَوْتُ اِنْ تَرَكَ خَيْرًاۚ اَلْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالْاَقْرَب۪ينَ بِالْمَعْرُوفِۚ حَقًّا عَلَى الْمُتَّق۪ينَۜ ﴿180﴾ فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَاِنَّمَٓا اِثْمُهُ عَلَى الَّذ۪ينَ يُبَدِّلُونَهُۜ اِنَّ اللّٰهَ سَم۪يعٌ عَل۪يمٌۜ ﴿181﴾ فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا اَوْ اِثْمًا فَاَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَٓا اِثْمَ عَلَيْهِۜ اِنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ رَح۪يمٌ۟ ﴿182﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَۙ ﴿183﴾ اَيَّامًا مَعْدُودَاتٍۜ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ وَعَلَى الَّذ۪ينَ يُط۪يقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْك۪ينٍۜ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُۜ وَاَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿184﴾ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذ۪ٓي اُنْزِلَ ف۪يهِ الْقُرْاٰنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدٰى وَالْفُرْقَانِۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُۜ وَمَنْ كَانَ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ يُر۪يدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُر۪يدُ بِكُمُ الْعُسْرَۘ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿185﴾ وَاِذَا سَاَلَكَ عِبَاد۪ي عَنّ۪ي فَاِنّ۪ي قَر۪يبٌۜ اُج۪يبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ اِذَا دَعَانِۙ فَلْيَسْتَج۪يبُوا ل۪ي وَلْيُؤْمِنُوا ب۪ي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ ﴿186﴾ اُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ اِلٰى نِسَٓائِكُمْۜ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَاَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّۜ عَلِمَ اللّٰهُ اَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ اَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْۚ فَالْـٰٔنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللّٰهُ لَكُمْۖ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْاَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِۖ ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّيَامَ اِلَى الَّيْلِۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَاَنْتُمْ عَاكِفُونَۙ فِي الْمَسَاجِدِۜ تِلْكَ حُدُودُ اللّٰهِ فَلَا تَقْرَبُوهَاۜ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ اٰيَاتِه۪ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿187﴾ وَلَا تَأْكُلُٓوا اَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَٓا اِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَر۪يقًا مِنْ اَمْوَالِ النَّاسِ بِالْاِثْمِ وَاَنْتُمْ تَعْلَمُونَ۟ ﴿188﴾ يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ الْاَهِلَّةِۜ قُلْ هِيَ مَوَاق۪يتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّۜ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِاَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلٰكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقٰىۚ وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ اَبْوَابِهَاۖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿189﴾ وَقَاتِلُوا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ الَّذ۪ينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُواۜ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَد۪ينَ ﴿190﴾ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَاَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ اَخْرَجُوكُمْ وَالْفِتْنَةُ اَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِۚ وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتّٰى يُقَاتِلُوكُمْ ف۪يهِۚ فَاِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْۜ كَذٰلِكَ جَزَٓاءُ الْكَافِر۪ينَ ﴿191﴾ فَاِنِ انْتَهَوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ رَح۪يمٌ ﴿192﴾ وَقَاتِلُوهُمْ حَتّٰى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدّ۪ينُ لِلّٰهِۜ فَاِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ اِلَّا عَلَى الظَّالِم۪ينَ ﴿193﴾ اَلشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌۜ فَمَنِ اعْتَدٰى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدٰى عَلَيْكُمْۖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّق۪ينَ ﴿194﴾ وَاَنْفِقُوا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ وَلَا تُلْقُوا بِاَيْد۪يكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِۚۛ وَاَحْسِنُواۚۛ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُحْسِن۪ينَ ﴿195﴾ وَاَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّٰهِۜ فَاِنْ اُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِۚ وَلَا تَحْلِقُوا رُؤُ۫سَكُمْ حَتّٰى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُۜ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَر۪يضًا اَوْ بِه۪ٓ اَذًى مِنْ رَأْسِه۪ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ اَوْ صَدَقَةٍ اَوْ نُسُكٍۚ فَاِذَٓا اَمِنْتُمْ۠ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ اِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِۚ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلٰثَةِ اَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ اِذَا رَجَعْتُمْۜ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌۜ ذٰلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ اَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۜ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ شَد۪يدُ الْعِقَابِ۟ ﴿196﴾ اَلْحَجُّ اَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌۚ فَمَنْ فَرَضَ ف۪يهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّۜ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللّٰهُۜ وَتَزَوَّدُوا فَاِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوٰىۘ وَاتَّقُونِ يَٓا اُو۬لِي الْاَلْبَابِ ﴿197﴾ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ اَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْۜ فَاِذَٓا اَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِۖ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدٰيكُمْۚ وَاِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِه۪ لَمِنَ الضَّٓالّ۪ينَ ﴿198﴾ ثُمَّ اَف۪يضُوا مِنْ حَيْثُ اَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللّٰهَۜ اِنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ رَح۪يمٌ ﴿199﴾ فَاِذَا قَضَيْتُمْ مَنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَذِكْرِكُمْ اٰبَٓاءَكُمْ اَوْ اَشَدَّ ذِكْرًاۜ فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَٓا اٰتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْاٰخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ﴿200﴾ وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَٓا اٰتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿201﴾ اُو۬لٰٓئِكَ لَهُمْ نَص۪يبٌ مِمَّا كَسَبُواۜ وَاللّٰهُ سَر۪يعُ الْحِسَابِ ﴿202﴾ وَاذْكُرُوا اللّٰهَ ف۪ٓي اَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍۜ فَمَنْ تَعَجَّلَ ف۪ي يَوْمَيْنِ فَلَٓا اِثْمَ عَلَيْهِۚ وَمَنْ تَاَخَّرَ فَلَٓا اِثْمَ عَلَيْهِۙ لِمَنِ اتَّقٰىۜ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّكُمْ اِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿203﴾ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللّٰهَ عَلٰى مَا ف۪ي قَلْبِه۪ۙ وَهُوَ اَلَدُّ الْخِصَامِ ﴿204﴾ وَاِذَا تَوَلّٰى سَعٰى فِي الْاَرْضِ لِيُفْسِدَ ف۪يهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَۜ وَاللّٰهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ ﴿205﴾ وَاِذَا ق۪يلَ لَهُ اتَّقِ اللّٰهَ اَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْاِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُۜ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ ﴿206﴾ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْر۪ي نَفْسَهُ ابْتِغَٓاءَ مَرْضَاتِ اللّٰهِۜ وَاللّٰهُ رَؤُ۫فٌ بِالْعِبَادِ ﴿207﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَٓافَّةًۖ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِۜ اِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُب۪ينٌ ﴿208﴾ فَاِنْ زَلَلْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَٓاءَتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ عَز۪يزٌ حَك۪يمٌ ﴿209﴾ هَلْ يَنْظُرُونَ اِلَّٓا اَنْ يَأْتِيَهُمُ اللّٰهُ ف۪ي ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ وَالْمَلٰٓئِكَةُ وَقُضِيَ الْاَمْرُۜ وَاِلَى اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُورُ۟ ﴿210﴾ سَلْ بَن۪ٓي اِسْرَٓاء۪يلَ كَمْ اٰتَيْنَاهُمْ مِنْ اٰيَةٍ بَيِّنَةٍۜ وَمَنْ يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللّٰهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَٓاءَتْهُ فَاِنَّ اللّٰهَ شَد۪يدُ الْعِقَابِ ﴿211﴾ زُيِّنَ لِلَّذ۪ينَ كَفَرُوا الْحَيٰوةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذ۪ينَ اٰمَنُواۢ وَالَّذ۪ينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِۜ وَاللّٰهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَٓاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿212﴾ كَانَ النَّاسُ اُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللّٰهُ النَّبِيّ۪نَ مُبَشِّر۪ينَ وَمُنْذِر۪ينَۖ وَاَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ ف۪يمَا اخْتَلَفُوا ف۪يهِۜ وَمَا اخْتَلَفَ ف۪يهِ اِلَّا الَّذ۪ينَ اُو۫تُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَٓاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْۚ فَهَدَى اللّٰهُ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا ف۪يهِ مِنَ الْحَقِّ بِاِذْنِه۪ۜ وَاللّٰهُ يَهْد۪ي مَنْ يَشَٓاءُ اِلٰى صِرَاطٍ مُسْتَق۪يمٍ ﴿213﴾ اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذ۪ينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْۜ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَٓاءُ وَالضَّرَّٓاءُ وَزُلْزِلُوا حَتّٰى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مَعَهُ مَتٰى نَصْرُ اللّٰهِۜ اَلَٓا اِنَّ نَصْرَ اللّٰهِ قَر۪يبٌ ﴿214﴾ يَسْـَٔلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَۜ قُلْ مَٓا اَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْاَقْرَب۪ينَ وَالْيَتَامٰى وَالْمَسَاك۪ينِ وَابْنِ السَّب۪يلِۜ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِه۪ عَل۪يمٌ ﴿215﴾ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْۚ وَعَسٰٓى اَنْ تَكْرَهُوا شَيْـًٔا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْۚ وَعَسٰٓى اَنْ تُحِبُّوا شَيْـًٔا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْۜ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ۟ ﴿216﴾ يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ ف۪يهِۜ قُلْ قِتَالٌ ف۪يهِ كَب۪يرٌۜ وَصَدٌّ عَنْ سَب۪يلِ اللّٰهِ وَكُفْرٌ بِه۪ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَاِخْرَاجُ اَهْلِه۪ مِنْهُ اَكْبَرُ عِنْدَ اللّٰهِۚ وَالْفِتْنَةُ اَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِۜ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتّٰى يَرُدُّوكُمْ عَنْ د۪ينِكُمْ اِنِ اسْتَطَاعُواۜ وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ د۪ينِه۪ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَاُو۬لٰٓئِكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِۚ وَاُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ ﴿217﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا وَالَّذ۪ينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِۙ اُو۬لٰٓئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّٰهِۜ وَاللّٰهُ غَفُورٌ رَح۪يمٌ ﴿218﴾ يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِۜ قُلْ ف۪يهِمَٓا اِثْمٌ كَب۪يرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِۘ وَاِثْمُهُمَٓا اَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَاۜ وَيَسْـَٔلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَۜ قُلِ الْعَفْوَۜ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ لَكُمُ الْاٰيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَۙ ﴿219﴾ فِي الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِۜ وَيَسْـَٔلُونَكَ عَنِ الْيَتَامٰىۜ قُلْ اِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌۜ وَاِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَاِخْوَانُكُمْۜ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِۜ وَلَوْ شَٓاءَ اللّٰهُ لَاَعْنَتَكُمْۜ اِنَّ اللّٰهَ عَز۪يزٌ حَك۪يمٌ ﴿220﴾ وَلَا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتّٰى يُؤْمِنَّۜ وَلَاَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَلَوْ اَعْجَبَتْكُمْۚ وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِك۪ينَ حَتّٰى يُؤْمِنُواۜ وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ اَعْجَبَكُمْۜ اُو۬لٰٓئِكَ يَدْعُونَ اِلَى النَّارِۚ وَاللّٰهُ يَدْعُٓوا اِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِاِذْنِه۪ۚ وَيُبَيِّنُ اٰيَاتِه۪ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ۟ ﴿221﴾ وَيَسْـَٔلُونَكَ عَنِ الْمَح۪يضِۜ قُلْ هُوَ اَذًىۙ فَاعْتَزِلُوا النِّسَٓاءَ فِي الْمَح۪يضِۙ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتّٰى يَطْهُرْنَۚ فَاِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ اَمَرَكُمُ اللّٰهُۜ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ التَّوَّاب۪ينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّر۪ينَ ﴿222﴾ نِسَٓاؤُ۬كُمْ حَرْثٌ لَكُمْۖ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ اَنّٰى شِئْتُمْۘ وَقَدِّمُوا لِاَنْفُسِكُمْۜ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّكُمْ مُلَاقُوهُۜ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِن۪ينَ ﴿223﴾ وَلَا تَجْعَلُوا اللّٰهَ عُرْضَةً لِاَيْمَانِكُمْ اَنْ تَبَرُّوا وَتَتَّقُوا وَتُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِۜ وَاللّٰهُ سَم۪يعٌ عَل۪يمٌ ﴿224﴾ لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللّٰهُ بِاللَّغْوِ ف۪ٓي اَيْمَانِكُمْ وَلٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْۜ وَاللّٰهُ غَفُورٌ حَل۪يمٌ ﴿225﴾ لِلَّذ۪ينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَٓائِهِمْ تَرَبُّصُ اَرْبَعَةِ اَشْهُرٍۚ فَاِنْ فَٓاؤُ۫ فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ رَح۪يمٌ ﴿226﴾ وَاِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَاِنَّ اللّٰهَ سَم۪يعٌ عَل۪يمٌ ﴿227﴾ وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِاَنْفُسِهِنَّ ثَلٰثَةَ قُرُٓوءٍۜ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ اَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللّٰهُ ف۪ٓي اَرْحَامِهِنَّ اِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِۜ وَبُعُولَتُهُنَّ اَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ اِنْ اَرَادُٓوا اِصْلَاحًاۜ وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذ۪ي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِۖ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌۜ وَاللّٰهُ عَز۪يزٌ حَك۪يمٌ۟ ﴿228﴾ اَلطَّلَاقُ مَرَّتَانِۖ فَاِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ اَوْ تَسْر۪يحٌ بِاِحْسَانٍۜ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ اَنْ تَأْخُذُوا مِمَّٓا اٰتَيْتُمُوهُنَّ شَيْـًٔا اِلَّٓا اَنْ يَخَافَٓا اَلَّا يُق۪يمَا حُدُودَ اللّٰهِۜ فَاِنْ خِفْتُمْ اَلَّا يُق۪يمَا حُدُودَ اللّٰهِۙ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا ف۪يمَا افْتَدَتْ بِه۪ۜ تِلْكَ حُدُودُ اللّٰهِ فَلَا تَعْتَدُوهَاۚ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللّٰهِ فَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿229﴾ فَاِنْ طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتّٰى تَنْكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُۜ فَاِنْ طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَٓا اَنْ يَتَرَاجَعَٓا اِنْ ظَنَّٓا اَنْ يُق۪يمَا حُدُودَ اللّٰهِۜ وَتِلْكَ حُدُودُ اللّٰهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿230﴾ وَاِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَٓاءَ فَبَلَغْنَ اَجَلَهُنَّ فَاَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ اَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍۖ وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُواۚ وَمَنْ يَفْعَلْ ذٰلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُۜ وَلَا تَتَّخِذُٓوا اٰيَاتِ اللّٰهِ هُزُوًاۘ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَيْكُمْ وَمَٓا اَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُمْ بِه۪ۜ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَل۪يمٌ۟ ﴿231﴾ وَاِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَٓاءَ فَبَلَغْنَ اَجَلَهُنَّ فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ اَنْ يَنْكِحْنَ اَزْوَاجَهُنَّ اِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِۜ ذٰلِكَ يُوعَظُ بِه۪ مَنْ كَانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِۜ ذٰلِكُمْ اَزْكٰى لَكُمْ وَاَطْهَرُۜ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴿232﴾ وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ اَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ اَرَادَ اَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَۜ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِۜ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ اِلَّا وُسْعَهَاۚ لَا تُضَٓارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِه۪ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذٰلِكَۚ فَاِنْ اَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَاۜ وَاِنْ اَرَدْتُمْ اَنْ تَسْتَرْضِعُٓوا اَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ اِذَا سَلَّمْتُمْ مَٓا اٰتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِۜ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ ﴿233﴾ وَالَّذ۪ينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ اَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِاَنْفُسِهِنَّ اَرْبَعَةَ اَشْهُرٍ وَعَشْرًاۚ فَاِذَا بَلَغْنَ اَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ ف۪يمَا فَعَلْنَ ف۪ٓي اَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِۜ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَب۪يرٌ ﴿234﴾ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ ف۪يمَا عَرَّضْتُمْ بِه۪ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَٓاءِ اَوْ اَكْنَنْتُمْ ف۪ٓي اَنْفُسِكُمْۜ عَلِمَ اللّٰهُ اَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَلٰكِنْ لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا اِلَّٓا اَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفًاۜ وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتّٰى يَبْلُغَ الْكِتَابُ اَجَلَهُۜ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا ف۪ٓي اَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُۚ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ حَل۪يمٌ۟ ﴿235﴾ لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ اِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَٓاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ اَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَر۪يضَةًۚ وَمَتِّعُوهُنَّۚ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُۚ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِۚ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِن۪ينَ ﴿236﴾ وَاِنْ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ اَنْ تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَر۪يضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ اِلَّٓا اَنْ يَعْفُونَ اَوْ يَعْفُوَا الَّذ۪ي بِيَدِه۪ عُقْدَةُ النِّكَاحِۜ وَاَنْ تَعْفُٓوا اَقْرَبُ لِلتَّقْوٰىۜ وَلَا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْۜ اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ ﴿237﴾ حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلٰوةِ الْوُسْطٰى وَقُومُوا لِلّٰهِ قَانِت۪ينَ ﴿238﴾ فَاِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا اَوْ رُكْبَانًاۚ فَاِذَٓا اَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ ﴿239﴾ وَالَّذ۪ينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ اَزْوَاجًاۚ وَصِيَّةً لِاَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا اِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ اِخْرَاجٍۚ فَاِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ ف۪ي مَا فَعَلْنَ ف۪ٓي اَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍۜ وَاللّٰهُ عَز۪يزٌ حَك۪يمٌ ﴿240﴾ وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِۜ حَقًّا عَلَى الْمُتَّق۪ينَ ﴿241﴾ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ لَكُمْ اٰيَاتِه۪ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ۟ ﴿242﴾ اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ اُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِۖ فَقَالَ لَهُمُ اللّٰهُ مُوتُوا ثُمَّ اَحْيَاهُمْۜ اِنَّ اللّٰهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ ﴿243﴾ وَقَاتِلُوا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ سَم۪يعٌ عَل۪يمٌ ﴿244﴾ مَنْ ذَا الَّذ۪ي يُقْرِضُ اللّٰهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُٓ اَضْعَافًا كَث۪يرَةًۜ وَاللّٰهُ يَقْبِضُ وَيَبْصُۣطُۖ وَاِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿245﴾ اَلَمْ تَرَ اِلَى الْمَلَاِ مِنْ بَن۪ٓي اِسْرَٓاء۪يلَ مِنْ بَعْدِ مُوسٰىۢ اِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِۜ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ اِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ اَلَّا تُقَاتِلُواۜ قَالُوا وَمَا لَنَٓا اَلَّا نُقَاتِلَ ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ وَقَدْ اُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَاَبْنَٓائِنَاۜ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا اِلَّا قَل۪يلًا مِنْهُمْۜ وَاللّٰهُ عَل۪يمٌ بِالظَّالِم۪ينَ ﴿246﴾ وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ اِنَّ اللّٰهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًاۜ قَالُٓوا اَنّٰى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ اَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِۜ قَالَ اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰيهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِۜ وَاللّٰهُ يُؤْت۪ي مُلْكَهُ مَنْ يَشَٓاءُۜ وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَل۪يمٌ ﴿247﴾ وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ اِنَّ اٰيَةَ مُلْكِه۪ٓ اَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ ف۪يهِ سَك۪ينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ اٰلُ مُوسٰى وَاٰلُ هٰرُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلٰٓئِكَةُۜ اِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ لَاٰيَةً لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِن۪ينَ۟ ﴿248﴾ فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِۙ قَالَ اِنَّ اللّٰهَ مُبْتَل۪يكُمْ بِنَهَرٍۚ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنّ۪يۚ وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَاِنَّهُ مِنّ۪ٓي اِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِه۪ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ اِلَّا قَل۪يلًا مِنْهُمْۜ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مَعَهُۙ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِه۪ۜ قَالَ الَّذ۪ينَ يَظُنُّونَ اَنَّهُمْ مُلَاقُوا اللّٰهِۙ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَل۪يلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَث۪يرَةً بِاِذْنِ اللّٰهِۜ وَاللّٰهُ مَعَ الصَّابِر۪ينَ ﴿249﴾ وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِه۪ قَالُوا رَبَّنَٓا اَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِر۪ينَۜ ﴿250﴾ فَهَزَمُوهُمْ بِاِذْنِ اللّٰهِۙ وَقَتَلَ دَاوُ۫دُ جَالُوتَ وَاٰتٰيهُ اللّٰهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَٓاءُۜ وَلَوْلَا دَفْعُ اللّٰهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْاَرْضُ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَم۪ينَ ﴿251﴾ تِلْكَ اٰيَاتُ اللّٰهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّۜ وَاِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَل۪ينَ ﴿252﴾ تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰى بَعْضٍۢ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللّٰهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍۜ وَاٰتَيْنَا ع۪يسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَاَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِۜ وَلَوْ شَٓاءَ اللّٰهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذ۪ينَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَٓاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلٰكِنِ اخْتَلَفُوا فَمِنْهُمْ مَنْ اٰمَنَ وَمِنْهُمْ مَنْ كَفَرَۜ وَلَوْ شَٓاءَ اللّٰهُ مَا اقْتَتَلُوا وَلٰكِنَّ اللّٰهَ يَفْعَلُ مَا يُر۪يدُ۟ ﴿253﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ اَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ ف۪يهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌۜ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿254﴾ اَللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْحَيُّ الْقَيُّومُۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌۜ لَهُ مَا فِي السَّمٰوَاتِ وَمَا فِي الْاَرْضِۜ مَنْ ذَا الَّذ۪ي يَشْفَعُ عِنْدَهُٓ اِلَّا بِاِذْنِه۪ۜ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ اَيْد۪يهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْۚ وَلَا يُح۪يطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِه۪ٓ اِلَّا بِمَا شَٓاءَۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَۚ وَلَا يَؤُ۫دُهُ حِفْظُهُمَاۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظ۪يمُ ﴿255﴾ لَٓا اِكْرَاهَ فِي الدّ۪ينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّۚ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللّٰهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقٰىۗ لَا انْفِصَامَ لَهَاۜ وَاللّٰهُ سَم۪يعٌ عَل۪يمٌ ﴿256﴾ اَللّٰهُ وَلِيُّ الَّذ۪ينَ اٰمَنُواۙ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِۜ وَالَّذ۪ينَ كَفَرُٓوا اَوْلِيَٓاؤُ۬هُمُ الطَّاغُوتُۙ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ اِلَى الظُّلُمَاتِۜ اُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ۟ ﴿257﴾ اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ي حَٓاجَّ اِبْرٰه۪يمَ ف۪ي رَبِّه۪ٓ اَنْ اٰتٰيهُ اللّٰهُ الْمُلْكَۢ اِذْ قَالَ اِبْرٰه۪يمُ رَبِّيَ الَّذ۪ي يُحْي۪ وَيُم۪يتُۙ قَالَ اَنَا۬ اُحْي۪ وَاُم۪يتُۜ قَالَ اِبْرٰه۪يمُ فَاِنَّ اللّٰهَ يَأْت۪ي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذ۪ي كَفَرَۜ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِم۪ينَۚ ﴿258﴾ اَوْ كَالَّذ۪ي مَرَّ عَلٰى قَرْيَةٍ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلٰى عُرُوشِهَاۚ قَالَ اَنّٰى يُحْي۪ هٰذِهِ اللّٰهُ بَعْدَ مَوْتِهَاۚ فَاَمَاتَهُ اللّٰهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُۜ قَالَ كَمْ لَبِثْتَۜ قَالَ لَبِثْتُ يَوْمًا اَوْ بَعْضَ يَوْمٍۜ قَالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَةَ عَامٍ فَانْظُرْ اِلٰى طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْۚ وَانْظُرْ اِلٰى حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ اٰيَةً لِلنَّاسِ وَانْظُرْ اِلَى الْعِظَامِ كَيْفَ نُنْشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًاۜ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُۙ قَالَ اَعْلَمُ اَنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ ﴿259﴾ وَاِذْ قَالَ اِبْرٰه۪يمُ رَبِّ اَرِن۪ي كَيْفَ تُحْيِ الْمَوْتٰىۜ قَالَ اَوَلَمْ تُؤْمِنْۜ قَالَ بَلٰى وَلٰكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْب۪يۜ قَالَ فَخُذْ اَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ اِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلٰى كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْت۪ينَكَ سَعْيًاۜ وَاعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ عَز۪يزٌ حَك۪يمٌ۟ ﴿260﴾ مَثَلُ الَّذ۪ينَ يُنْفِقُونَ اَمْوَالَهُمْ ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ اَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ ف۪ي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍۜ وَاللّٰهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَٓاءُۜ وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَل۪يمٌ ﴿261﴾ اَلَّذ۪ينَ يُنْفِقُونَ اَمْوَالَهُمْ ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَٓا اَنْفَقُوا مَنًّا وَلَٓا اَذًۙى لَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْۚ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿262﴾ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَٓا اَذًىۜ وَاللّٰهُ غَنِيٌّ حَل۪يمٌ ﴿263﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْاَذٰىۙ كَالَّذ۪ي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَٓاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِۜ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَاَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًاۜ لَا يَقْدِرُونَ عَلٰى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُواۜ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِر۪ينَ ﴿264﴾ وَمَثَلُ الَّذ۪ينَ يُنْفِقُونَ اَمْوَالَهُمُ ابْتِغَٓاءَ مَرْضَاتِ اللّٰهِ وَتَثْب۪يتًا مِنْ اَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ اَصَابَهَا وَابِلٌ فَاٰتَتْ اُكُلَهَا ضِعْفَيْنِۚ فَاِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّۜ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ ﴿265﴾ اَيَوَدُّ اَحَدُكُمْ اَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخ۪يلٍ وَاَعْنَابٍ تَجْر۪ي مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهَارُۙ لَهُ ف۪يهَا مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِۙ وَاَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَٓاءُۖ فَاَصَابَهَٓا اِعْصَارٌ ف۪يهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْۜ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ لَكُمُ الْاٰيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ۟ ﴿266﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اَنْفِقُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّٓا اَخْرَجْنَا لَكُمْ مِنَ الْاَرْضِۖ وَلَا تَيَمَّمُوا الْخَب۪يثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِاٰخِذ۪يهِ اِلَّٓا اَنْ تُغْمِضُوا ف۪يهِۜ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ حَم۪يدٌ ﴿267﴾ اَلشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَٓاءِۚ وَاللّٰهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًاۜ وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَل۪يمٌۚ ﴿268﴾ يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَٓاءُۚ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ اُو۫تِيَ خَيْرًا كَث۪يرًاۜ وَمَا يَذَّكَّرُ اِلَّٓا اُو۬لُوا الْاَلْبَابِ ﴿269﴾ وَمَٓا اَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ اَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُهُۜ وَمَا لِلظَّالِم۪ينَ مِنْ اَنْصَارٍ ﴿270﴾ اِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَۚ وَاِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَٓاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْۜ وَيُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّـَٔاتِكُمْۜ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَب۪يرٌ ﴿271﴾ لَيْسَ عَلَيْكَ هُدٰيهُمْ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ يَهْد۪ي مَنْ يَشَٓاءُۜ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِاَنْفُسِكُمْۜ وَمَا تُنْفِقُونَ اِلَّا ابْتِغَٓاءَ وَجْهِ اللّٰهِۜ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ اِلَيْكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ ﴿272﴾ لِلْفُقَرَٓاءِ الَّذ۪ينَ اُحْصِرُوا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ لَا يَسْتَط۪يعُونَ ضَرْبًا فِي الْاَرْضِۘ يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ اَغْنِيَٓاءَ مِنَ التَّعَفُّفِۚ تَعْرِفُهُمْ بِس۪يمٰيهُمْۚ لَا يَسْـَٔلُونَ النَّاسَ اِلْحَافًاۜ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِه۪ عَل۪يمٌ۟ ﴿273﴾ اَلَّذ۪ينَ يُنْفِقُونَ اَمْوَالَهُمْ بِالَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْۚ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿274﴾ اَلَّذ۪ينَ يَأْكُلُونَ الرِّبٰوا لَا يَقُومُونَ اِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذ۪ي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّۜ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُٓوا اِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبٰواۢ وَاَحَلَّ اللّٰهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبٰواۜ فَمَنْ جَٓاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّه۪ فَانْتَهٰى فَلَهُ مَا سَلَفَۜ وَاَمْرُهُٓ اِلَى اللّٰهِۜ وَمَنْ عَادَ فَاُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ ﴿275﴾ يَمْحَقُ اللّٰهُ الرِّبٰوا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِۜ وَاللّٰهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ اَث۪يمٍ ﴿276﴾ اِنَّ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ لَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْۚ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿277﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبٰٓوا اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِن۪ينَ ﴿278﴾ فَاِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّٰهِ وَرَسُولِه۪ۚ وَاِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُ۫سُ اَمْوَالِكُمْۚ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ ﴿279﴾ وَاِنْ كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ اِلٰى مَيْسَرَةٍۜ وَاَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿280﴾ وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ ف۪يهِ اِلَى اللّٰهِ ثُمَّ تُوَفّٰى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ۟ ﴿281﴾ يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ اِلٰٓى اَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُۜ وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِۖ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ اَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّٰهُ فَلْيَكْتُبْۚ وَلْيُمْلِلِ الَّذ۪ي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْـًٔاۜ فَاِنْ كَانَ الَّذ۪ي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَف۪يهًا اَوْ ضَع۪يفًا اَوْ لَا يَسْتَط۪يعُ اَنْ يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِۜ وَاسْتَشْهِدُوا شَه۪يدَيْنِ مِنْ رِجَالِكُمْۚ فَاِنْ لَمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَاَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَٓاءِ اَنْ تَضِلَّ اِحْدٰيهُمَا فَتُذَكِّرَ اِحْدٰيهُمَا الْاُخْرٰىۜ وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَٓاءُ اِذَا مَا دُعُواۜ وَلَا تَسْـَٔمُٓوا اَنْ تَكْتُبُوهُ صَغ۪يرًا اَوْ كَب۪يرًا اِلٰٓى اَجَلِه۪ۜ ذٰلِكُمْ اَقْسَطُ عِنْدَ اللّٰهِ وَاَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَاَدْنٰٓى اَلَّا تَرْتَابُٓوا اِلَّٓا اَنْ تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُد۪يرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ اَلَّا تَكْتُبُوهَاۜ وَاَشْهِدُٓوا اِذَا تَبَايَعْتُمْۖ وَلَا يُضَٓارَّ كَاتِبٌ وَلَا شَه۪يدٌۜ وَاِنْ تَفْعَلُوا فَاِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْۜ وَاتَّقُوا اللّٰهَۜ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّٰهُۜ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَل۪يمٌ ﴿282﴾ وَاِنْ كُنْتُمْ عَلٰى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌۜ فَاِنْ اَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ اَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهُۜ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَۜ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَاِنَّهُٓ اٰثِمٌ قَلْبُهُۜ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَل۪يمٌ۟ ﴿283﴾ لِلّٰهِ مَا فِي السَّمٰوَاتِ وَمَا فِي الْاَرْضِۜ وَاِنْ تُبْدُوا مَا ف۪ٓي اَنْفُسِكُمْ اَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللّٰهُۜ فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشَٓاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَٓاءُۜ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ ﴿284﴾ اٰمَنَ الرَّسُولُ بِمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْهِ مِنْ رَبِّه۪ وَالْمُؤْمِنُونَۜ كُلٌّ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَمَلٰٓئِكَتِه۪ وَكُتُبِه۪ وَرُسُلِه۪ۜ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ اَحَدٍ مِنْ رُسُلِه۪۠ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَاَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَاِلَيْكَ الْمَص۪يرُ ﴿285﴾ لَا يُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْسًا اِلَّا وُسْعَهَاۜ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْۜ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَٓا اِنْ نَس۪ينَٓا اَوْ اَخْطَأْنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَٓا اِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِه۪ۚ وَاعْفُ عَنَّا۠ وَاغْفِرْ لَنَا۠ وَارْحَمْنَا۠ اَنْتَ مَوْلٰينَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِر۪ينَ ﴿286﴾[سورة البقرة:: 286-1]
Rahman we Rahym bolan Allahyñ ady bilen
1. Elif, Lam, Mim. 2. Bu kitap, özünde hiç hili şübhe bolmaýan bir kitapdyr. Allaha garşy gelmekden säginenler üçin ýol görkezijidir.3. Olar gaýyba ynanarlar, namazy takyk kylarlar, özlerine rysgal hökmünde berenlerimizden-de Allah ýolunda harj ederler. 4. Olar saňa indirlene de, senden ozalkylara indirlenlere de ynanarlar. Ahyrýete-de gaty bek ynanarlar. 5. Ynha, olar Rablaryndan (gelen) bir dogry ýoldadyrlar we halas bolanlar ynha şolardyr. 6. Allahy inkär edenler bolsa, olara duýdursaň-da, duýdurmasaň-da olar üçin parhy ýokdyr, ynanmazlar. 7. Allah olaryň kalplaryny we gulaklaryny möhürländir. Gözleriniň öňünde-de bir perde bardyr. Olar üçin uly azap bardyr.8. Ynsanlardan, ynanmasalar da “Allaha we ahyrýet gününe ynandyk” diýenler hem bardyr. 9. Bular Allahy we möminleri aldamaga çalyşýarlar. Eýsem diňe özlerini aldaýarlar, parhynda däldirler. 10. Kalplarynda münafyklyk sebäpli bir kesel bardyr. Allah da olaryň keselini artdyrandyr. Aýdan ýalanlaryna garşylyk olara gazaply azap bardyr. 11. Bulara “Ýer ýüzünde bozgakçylyk etmäň” diýlende, “Biz diňe düzedýänlerdiris” diýerler. 12. Berk belläň! Olar bozgakçylaryň hut özleridir. Ýöne bilmezler.13. Olara “Ynsanlaryň ynanyşlary ýaly sizem ynanyň” diýlende bolsa, “Bizem akylsyzlar ýaly iman edelimi?” diýerler. Berk belläň! Asyl akylsyz özleridir. Ýöne bilmezler. 14. Iman edenler bilen gabatlaşanda “Ynandyk” diýerler. Ýöne şeýtanlary (münafyk dostlary) bilen yalňyz galanlarynda “Biz, şübhesiz, siz bilen bilelikdediris. Biz diňe olar bilen oýun edýäris” diýerler. 15. Hakykatda bolsa Allah olary synag edýändir, (oýunlary sebäpli olary jezalandyrar); azgynlyklaryň içinde iki ýana urnup duran wagtlarynda, olara möhlet berer. 16. Ynha, olar hak ýoluň ýerine azgynlygy satyn alanlardyr. Bu sebäpli olaryň eden söwdalary özlerine peýda getirmändi we (netijede) dogry ýoly tapmadylar.17. Olaryň ýagdaýy, gijesine ot ýakanyň ýagdaýyna meňzär: Ot edil daş-töweregini ýagtyldan pursatynda, Allah yşyklaryny ýok ederde, Allahyň goýan garaňkylygynda hiç-zady görüp bilmezler. 18. Olar kerdirler, laldyrlar, kördürler. Artyk haka dönmezler.19. Ýa-da olaryň ýagdaýy gökden gap-garaňkylyklaryň içinde gök gürläp, ýyldyrym çakyp çabga görnüşinde ýagýan ýagşa ezilen kişileriň ýagdaýy ýalydyr. Ölüm gorkusy bilen ýyldyrym seslerinden ýaňa barmaklaryny gulaklaryna dykarlar. Eýsem Allah, kapyrlary doly gurşap alandyr. 20. Ýyldyrym edil olaryň gözlerini çykaryp alaýjak bolar. Öňlerini her ýagtyldanda yşygynda ýörärler. Garaňky bolanda dikilip galarlar. Allah islese, elbetde, olaryň eşitme we görme duýgularyny doly ýok ederdi. Şübhesiz, Allahyñ her zada hakykaty bilen güýji ýetendir. 21. Eý ynsanlar! Allaha garşy gelmekden säginmegiňiz üçin sizi we sizden öňküleri ýaradan Rabbyňyza ybadat ediň. 22. Ol, ýeri siziň üçin düşek, gögi bina eden, gökden suw indirip, onuň bilen size rysgal hökmünde dürli önümler çykarandyr. Şeýle bolsa, onda siz-de bilip durkaňyz Allaha şärik goşmaň. 23. Eger gulumyza (Muhammede) inderenimiz (Gurhan) hakynda şübhelenýän bolsaňyz, hany oňa meňzeş bir süre getirin! Eger-de dogry sözleýänlerden bolsaňyz, Allahdan başga şaýatlaryňyzy çagyryň (we muny subut ediň). 24. Eger muny edip bilmeseňiz, elbetde hiç wagt edibem bilmersiňiz. Onda ýangyjy ynsanlar we daşlar bolan ataşdan saklanyň! Şol ataş kapyrlar üçin taýýarlanandyr. 25. Iman edip, salyh amal işlänlere, olar üçin, içinden derýalar akan jennetleriň bardygyny buşla. Jennetleriň miwelerinden özlerine her rysgal berlişinde “Bu (edil) mundan öň (dünýädekä) bize berlen rysgaldyr!” diýjekdirler. Aslynda rysgal olara (dünýädäkilere) meňzeş edip berlendir. Olar üçin şol ýerde örän päkize ýanýoldaşlaram bardyr. Olar şol ýerde ebedi galarlar. 26. Allah bir çybyny, mundan has öte bir zady mysal bermekden çekinmez. Iman edenler onuň Rablaryndan (gelen) bir hakykatdygyny bilerler. Allahy iňkär edenler bolsa “Allah muny mysal bermek munuň bilen nämäni göz öňünde tutduka?” diýerler. (Allah) munuň bilen ençemelerini ýolundan azdyrar, ençemelerini bolsa dogry ýola salar. Onuň bilen diňe fasyklary azdyrar. 27. Olar Allaha beren sözlerini mäkämleşdirlenden soňra bozan, Allahyň goralyp saklanmagyny buýran baglaryny (iman, garyndaşlyk, adamzat we ahlakly ähli gatnaşyklary) goparan we ýer- ýüzünde bozgakçylyk eden ynsanlardyr. Ynha, olar zyýana uçranlaryň edil özleridir. 28. Siz entäk jansyzkaňyz (heniz ýok wagtyňyz) sizi direlden (döreden) Allahy nädip inkär edýärsiňiz? Soňra sizi öldürjek, soňra-da sizi direltjekdir. Iň soňunda oňa dolanyp bardyrlarsyňyz! 29. Ol, ýer-ýüzünde bar bolanlaryň ählisini siziň üçin ýaradan, soňra göge ýönelip, olary ýedi gat görnüşinde tertipleşdirendir. Ol, her zady hakykaty bilen bilendir. 30. Hany, Rabbyň perişdelere: “Men ýer-ýüzünde bir hökümdar ýaradaryn” diýipdi. Olar, biz saña hamd edip, seni elmydama öwýäris we ýatlaýarys, eýsem ol ýerde bozgaklyk etjek, gan dökjek birinimi ýaratjak?” diýdirler. Allah bolsa, “Men siziñ bilmeyäniñizi bilýärin” diýipdi. 31. Allah, Adam ata ähli zadyň atlaryny öwretdi. Soñam, olary perişdelere görkezip, “Eger-de dogry aýtýan bolsañyz hany onda bularyň atlaryny aýdyñ” diýdi. 32. Perişdeler, “Seni ähli kemçiliklerden daşda tutarys. Biz seniñ bize öwredenleriñden başga hiç zat bilýän däldiris. Şübhesiz ähli zady hakykaty bilen bilen, ähli zady paýhaslylygyň bilen eden sensin” diýdiler. 33. Allah şeýle diýdi: Eý Adam ata! Olara, bularyñ atlaryny aýt. Adam Ata perişdelere olaryñ atlaryny aýdyp berende, Allah, ‘Size gökde we ýer-ýüzünde bilmeýänleriñizi şübhesiz men bilerin. ’ Ýene-de açyk edenlerinizi we gizleýänleriňizi hem men bilerin diýmedimmi?” diýdi. 34. Perişdelere hany, “Adam ata üçin hormat bilen egiliñ”, diýipdik. Iblisden başga ähli perişdeler derrew hormat edip egildiler. Iblis bolsa boýun towlap, tekepbirlik edip kapyrlardan bolupdy.35. “Eý Adam ata sen we ýan-ýoldaşyñ jennetde ýerleşiň! Ol ýerde isläniñizçe bol-elin iýiñ! Emma şu agajyñ ýakynyna barmañ, ýogsam zalymlardan bolarsyñyz” diýdik. 36. Diýsegem, şeýtan olaryň aýaklaryny şol ýerden (taýdyrdy) gaýdyrdy. Bolýan ýerlerinden çykardy. Bu sebäpli biziň gatymyzdan, “Biri-biriñize duşman bolup düşüñ! Siziñ üçin ýer-ýüzünde belli bir möhlet ýaşaýyş we peýdalanmak bardyr” diýdik. 37. Diýýärkäk Adam ata (Wahyý bilen) Rabbyndan birnäçe kelamlar aldy. (Şolar bilen amal edip Rabbyna ýalbardy) Rabby tobasyny kabul etdi. Şübhesiz ol, edilen tobalary köp kabul edýän we köp bagyşlaýandyr. 38. “Ähliňiz düşüň şol ýerden (jennetden)! Tarapymdan size bir ýol görkeziji (pygamber) gelende kim oňa uýsa, olar üçin hiç hili gorky ýokdyr hem-de gynanmazlar” diýdik. 39. Aýatlarymyzy inkär edip, ýalanlaýanlar bolsa, ine şolar jähennemlikdir. Olar şol ýerde ebedi galarlar. 40. Eý Israýyl ogullary! Size beren nygmatlarymy ýadyñyza salyñ! Maña beren wadañyzda duruñ, menem size beren sözümi ýerine ýetireýin. Diñe menden gorkuñ! 41. Eliñizdäki Töwraty tassyklaýjy hökmünde indirenimize (Gurhana) iman ediñ. (Ynanyñ) Ony inkär edenleriñ ilki bolmañ! Aýatlarymyzy azajyk bir zada çalyşmañ we maña garşy gelmekden säginiñ! 42. Bilip durkañyz haky hak bolmadyk bilen goşup garyp, hakykaty gizlemäñ! 43. Namaz kylyñ, zekaty beriñ. Rüküwa egilenler bilen bilelikde sizem egiliñ! 44. Siz kitaby (Töwraty) okap bilip durkañyzam, özüñizi unudyp, başgalaryna ýagşylygy buýurýañyzmy? (Eden erbetligiňize) düşüneñizokmy?45. Sabyr edip, namazý kylyp (Allahdan) ýardam diläñ! Şübhesiz, namaz kylmak, Allaha ýürekden sarpa goýýanlardan başgasyna agyr geler. 46. Olar Rabbyna gowuşjakdygyny we hakykatdanam Allaha dolanyp bardyryljakdygyny gaty gowy bilerler. 47. Eý Israýyl ogullary! Size beren nygmatlarymy we (bir wagtlar) sizi dünýä älemine üstün kylanymy ýadyñyza salyñ! 48. Şeýle bir günden goranyñ (hüşgär boluñ), sebäbi ol gün hiç-kim başga biriniñ adyna bir zat töläp bilmez. Hiç-kimden hiç-hili araçylyk kabul edilmez, halas edilmeklik üçin fidýe alynmaz. Olara ýardamam berilmez. 49. Hany sizi, azabyñ iñ erbedine sezewar eden, aýallaryñyzy sag goýup, erkekleriňizi öldürýän Parawun maşgalasyndan halas edipdik. Munda size Rabbyñyzdan (gelen) uly bir synag bardy. 50. Hany siziñ üçin deñizi ikä ýaryp, sizi halas edip, gözüñiziñ öñünde Parawun maşgalasyny suwda gark edipdik. 51. Hany biz Musa bilen kyrk gije üçin wadalaşypdyk. Sizler bolsa şonuñ yzy ýanyndan (özüñize) zulum edip, bir göläni Tanry edinipdiňiz! 52. Soñra munuñ yzyndan şükür edersiñiz diýip sizi bagyşlapdyk. 53. Hany, dogry ýola girersiňiz diýip Musa kitaby (Töwrat) we Furkany beripdik. 54. Musa kowmuna şeýle diyipdi: “Eý kowmym! Sizler, göläni ylah edinip, özüñizi näletlediňiz! Geliñ ýaradanyňyza toba edinde nebsiñizi öldüriñ (özüñizi düzeldiñ). Bu bolsa ýaradanyñyzyñ gatynda siziñ üçin has haýyrly bolanydyr. Soñam, Allah olaryñ tobasyny kabul etdi. Sebäbi ol, tobalary köp kabul edendir we köp rehimdarlyk edendir. 55. Hany siz, “Eý Musa! Biz Allahy açykdan gözümiz bilen görmän saña hijem ynanmarys” diýipdiñiz. Şol sebäpli, sizi seredip durkañyz ýyldyrym urupdy. 56. Soñam, şükür edersiñiz diýip, öleniñizden soñ sizi gaýtadan direltdik. 57. Buluty üstüñize kölege etdik. Size gudrat halwasy bilen bedene indirdik. Beren rysgallarymyzyñ halalyndan iýiñ (diýdik). (Beren nygmatlarymyza gadyr bilmezlik edip), bize zeperi bolmady. Emma özlerine zalymlyk edýärdiler. 58. “Hany şu ýurda giriñ. Şol ýerde isläniñizçe bol elin iýiñ. Gapysyndan eğilip, hormat bilen giriñ we hytta (Eý Rabbym bizi bagyşla) diýiñ, bizem siziñ hatalaryñyzy (günäleriňizi) bagyşlalyñ. Ýagşylyk edenlere bolsa has köprägini bereris,” diýipdik. 59. Diýsegem, olaryñ arasyndaky zalymlar, özlerine aýdylandan başga zatlara ýordylar. Bizem hakdan aýrylandyklary sebäpli ol zalymlara gökten bir azap indirdik. 60. Hany, Musa kowmy üçin suw diläpdi. Bizem, “hasany gaýa ur” diýipdik. Şeýdibem gaýadan on iki çeşme akyp, her tire-taýpa özüniñ suw aljak çeşmesini bilipdi. Allahyñ rysgalyndan iýiñ-içiñ ýöne ýer-ýüzünde başbozarlyk edip azmaň diýipdik. 61.“Hany, Eý Musa! Biz, bir dürli nahar bilen asla oñuşmarys. Onda biziñ üçin Rabbyňa ýalbar, olam bize ýerden çykan gök önümleri; kädi, sarymsak, merjimek, sogan bersin” diýipdiñiz. Ol hem size gowy bolany pes bolana çalyşmak isleýäñizmi? Şeýle bolsa şähere baryñ. Islän zadyñyz şol ýerde bar” diýipdi. Olar, Allahyñ gazabyna sezewar boldylar. Şol sebäpli olary biabraýlyk bilen garyp gasarlyk gurşap aldy. Munuñ sebäbi, olaryñ, Allahyñ aýatlaryny inkär edip, pygamberlerini nähak ýere öldürýän bolmaklygydyr. Bularyñ hemmesiniñ sebäbi bolsa, garşy çykmaklary we çenden ötä geçmeleridir. 62. Şübhesiz, ynananlar (musulmanlar) bilen jöhitler, hiristiýanlar we sabiilerden (her bir toparyñ öz şerigatynda) Allaha we ahyrýet gününe ynanyp salyh amallar işleýänler üçin Rablary gatynda sylaglary bardyr. Olar gorka uçramaz we gynanmazlaram” diýip höküm berlendir. 63. Hany, (Töwrat bilen amal etjekdigiñiz hakynda) sizden berk söz alypdyk. Tur dagyny hem depäñize dikip, säginmekligiňiz üçin size berlen kitaby berk saklañ, onuñ içindäkileri oýlanyp-pikirleniñ (gapyl galaýmaň) diýipdik. 64. Mundan soñra, ýene ýüz öwürdiñiz. Allahyñ bol nygmaty we rehimdarlygy bolmasady, onda zyýana galanlardan bolardyñyz. 65. Şübhesiz, siz araňyzdan şenbe güni gadaganlygyny bozanlary bilersiñiz. Biz olara “Abraýdan gaçan maýmynlar boluñ” diýipdik. 66. Biz muny hem görenlere hem-de soñky geljekkilere bir sapak, Allaha garşy gelmän säginenlere bolsa bir öwüt-nesihat kyldyk. 67. Hany Musa kowmuna, “Allah size bir sygyr kesmegiñizi buýurýar” diýipdi. Olaram, “Sen biziñ bilen oýun edýäñmi” diýipdiler. Musa, “Özüni bilmeýän nadanlardan bolmazlyk üçin Allaha sygynaryn” diýipdi. 68. Olar, “Biziñ üçin Rabbyña doga-dileg etde, onuñ nähili bir sygyr soýmagymyzy buýurandygyny bize aýan etsin” diýdiler. Musa şeýle diýdi: “Rabbym, ol ne garry ne-de ýaş juwan ikisiniñ arasynda bir sygyr bolmaly, hany onda buýrulany buýrulyşy ýaly berjaý ediñ!” diýýär. 69. Olar, “Biziñ üçin Rabbyña doga-dileg edip, renki nähili bolmaly bize aýan etsin” diýdiler. Musa şeýle diýdi: “Rabbym şeýle diýýär, ol reňki sap-sary, seredenleriñ göwnüne laýyk bolaýjak bir sygyrdyr” diýdi. 70. Olar,”Biziñ üçin Rabbyña doga-dileg edip, ol nähili bir sygyr bolmalydygyny bize aýan etsin” diýdiler. “Sebäbi bize görä sygyrlar biri-birine meñzeýär. Emma Allah islese elbetde taparys” diýdiler. 71. Musa şeýle diýdi: “Rabbym, şol sygyr ýer sürmedik, ekin meýdanyny suwlamak üçin ulanylmadyk, kemçiliksiz, hiç alasy bolmadyk bir sygyrdyr” diýýär. Olar, “Ynha indi takyk aýtdyñ” diýdiler. Ahyrynda şol sygyry soýdylar. Tasdanam muny edip bilmejekdiler. 72. Hany birini öldürip, günäsini biri-biriñize ýöñkäpdiñiz. Aslynda Allah gizleýän zadyñyzy ýüze çykarjakdy. 73. “Sygyryñ bir bölegi bilen öldürlene urun” diýdik. (Diýleni etdiler we ölisi direldi). Ynha, Allah ölüleri şeýle direltýär, oýlanmagyñyz üçin size şeýle gudratlaryny görkezýär. 74. Soñ, munuñ yzy ýanyndan ýene-de ýürekleriñiz daş ýaly gatady, hatda hasam gas-gaty boldy. Sebäbi şeýle daşlar bardyr içinden derýalar akar. Daş bardyr ýarylyp içinden suwlar çykar. Şeýle daş hem bardyr welin Allahdan gorkysyna (ýerinden gopup) düşer. Allah hiç-haçan edenleriñizden bihabar däldir. 75. Indi bular size ynanar öýtýäñizmi? Olaryñ aralaryndan bir näçesi, Allahyñ kelamyny diñläp, gowuja düşünenden soñ, ony bilip durkalar ýoýardylar. 76. Olar (munafyklar), iman edenler bilen gabatlaşanda,”iman etdik” diýerler. Biri-birleri bilen ikiçäk bolanlarynda bolsa şeýle diýerler: “Rabbyñyzyñ huzyrynda delil hökmünde sizi utanyp geplemesinler diýipmi Allahyñ (Töwratda) size bildirenlerini olara aýtýañyz?” (Şujagaz zada) aklyñyz ýetenokmy?”77. Olarýn gizleýänlerinem, aýan edenlerinem Allahyñ bilýändigini olar bilenoklarmy?78. Bularyñ ýene bir körsowatlary hem bardyr. Kitaby (Töwraty) bilmezler. Olaryñ bar bilenleri bir topar was wasydyr. Olar diñe guman ederler. 79. Wah, şeýle ynsanlara, elleri bilen kitaby ýazarlar, soñra bolsa ony azajyk bir zada çalyşmak üçin, “Bu Allahyñ gatyndandyr” diýerler. Olaryň elleriniñ ýazanlary sebäpli wah halyna, gazananlary sebäpli de olaryň wah halyna! 80. Onsoňam şeýle diýdiler: “Bize sanagly gündir ataş, sanagly günden başga hiç-haçan degmez.” Sen olara şeýle diý: “Munuñ üçin Allah size söz berdimi? Eger-de şeýle bolsa, Allah beren sözünden dänmez. Ýogsa-da siz Allaha garşy bilmejek zatlaryñyzymy aýtýarsyñyz?”81. Elbetde, erbetlik edip günäsi tutuş bedenini gurşap alan ynsanlar (Şunuň bilen Allaha şärik goşanlar) bara, ynha olar jähennemlikdir. Olar şol ýerde ebedi galarlar. 82. Iman edip salyh amal işleýänler bolsa jennetlikdir. Olar şol ýerde ebedi galarlar. 83. Hany bize, israýyl ogullary, Allahdan başgasyna ybadat etmejekdigine, ene-atasyna, ýakyn (garyndaşlaryna) hossarlaryna, garyp-gasarlara ýagşylyk etjekdiklerine, hemmelere ýagşy sözler aýtjakdygyna, namazy kyljakdyklaryna, zekaty berjekdiklerine söz beripdiler. Soñra iň azyňyzdan galany bolsa, ýüz öwrüp sözüñizden dändiñiz. 84. Hany sizden biri-biriñiziñ ganyny dökmejekdigiñize, ýurtlaryndan çykarmajakdygyñyza doly, anyk söz alypdyk. Soñra muny şeyle-de kabul edipdiñiz. Özüñizem muña entägem şaýatlyk edýärsiñiz. 85. Ýöne siz biri-biriñizi öldüren, araňyzdan bir topara garşy zalymlyk we erbetlikde ýardam berip, size haram bolsa da olary ýurtlaryndan çykaryp, size ýesir düşenlere bolsa (ýesir düşenler üçin berilýän) fidýe töleglerini berip halas edenlerdensiñiz. Ýogsa-da siz kitabyñ bir bölümine ynanyp, bir bölümini inkär edýäñizmi? Artyk sizden muny edeniñ jezasy, dünýä durmuşynda ryswa bolmakdan başga zat däldir. Kyýamat gününde bolsa, olar azabyñ iñ gazaplysyna sezewar ediler. Sebäbi Allah edenleriñizden bihabar däldir. 86. Olar ahyrýeti berip, dünýä durmuşyny satyn alanlardyr. Artyk bulardan azap hijem ýeñledilmez. Olara ýardam hem berilmez. 87. Kasam bolsun! Musa kitaby (Töwraty) berdik. Ondan soñam yzly-yzyna pygamberler göýberdik. Merýemiñ ogly Isada gudratlar berdik. Ony Ruhul Küdüs (Jebrail) bilen goldadyk. Size haýsy bir pygamber, göwnüñize ýaramaýan bir zat getirende, tekepbirlik edip (olaryñ) birnäçesine ýalançy diýip, birnäçesinem öldürmediñizmi? 88. Ýüreklerimiz goraglydyr diýdiler. Beýle däl. Inkär etmekleri sebäpli Allah olary näletläpdi. Bu sebäpli gaty azy iman eder. 89. Özlerine ellerindäki (Töwraty) tassyklan bir kitap (Gurhan) gelende ony inkär etdiler. Ýöne has ozaldan bolsa (şu kitaby getirjek pygamber bilen) inkärjilere (Allaha şärik goşan Araplara) garşy göreş üçin kömek soraýardylar. (Töwratdan) tanap bilenleri (bu pygamber) özlerine gelende bolsa ony inkär etdiler. Allahyñ näleti inkärjileriñ üstüne bolsun! 90. Nebisleriniň garşylygynda satan zatlaryna bahyllyk etmekleri sebäpli Allahyñ, gullaryndan islänine eçilmek bilen indiren wahyýny (Allahdan pygamberlere gelen habaryny) inkär etmeklik nähili erbetdir. Şu sebäpli gazap üstüne gazaba sezewar boldylar. Inkär edenlere biabraý etjek bir azap bardyr. 91. Olara “Allahyñ indirenine (Gurhana) iman ediň” diýlende, “biz diñe bize indirilene (Töwrata) tabyn bolarys” diýip, ondan soñky geleni (Gurhany) inkär ederler. Aslynda ol, ellerinde bolany (Töwraty) tassyklan bir hak kitapdyr. Şeýle diý! “Eger-de ynanan ynsanlardan bolsañyz, ozaldan näme üçin Allahyñ pygamberlerini öldürýärdiñiz?” 92. Kasam bolsun! Musa size aç-açan gudratlar getiripdi, arkasyndan sizler nebisleriñize zalymlyk edip, göläni ylah edinipdiňiz! 93. Hany, Tur dagyny depäñize dikip sizden söz alypdyk. “Size beren kitabymyza berk ýapyşyñ, şoña gulak asyñ” diýipdik. Olar, “diñledik garşy geldik” diýipdiler. Olaryñ kalplaryna inkärleri sebäpli, göle söýgisi siñipdi. Olara şeýle diý, “Eger-de ynanlardan biri bolsañyz, (Töwratda besläp garaşýan tassyklamañyz) imanyñyzyñ size buýuran zady ne erbetdir.” 94. Şeýle diý, “(aýdyşyñyz ýaly bolsa) Allah gatyndaky, ahyrýet ýurdy (jennet) beýleki ynsanlar üçin dälde, diñe siziñki bolsa we dogry aýtýan bolsañyz hany onda ölümi diläñ!” 95. Ýöne öz elleri bilen ozaldan bäri eden işleri sebäpli ölümi hiç-haçan islemezler. Allah ol zalymlary hakykaty bilen bilendir. 96. Kasam bolsun! Sen olaryñ, ýaşamaga ähli insanlardan hatda Allaha şärik goşanlardan has beter bagly bolandyklaryny görersiñ. Olaryñ her haýsy müñ ýyl ýaşamak islär. Aslynda uzak ýaşamak olary azapdan halas etmez. Allah olaryñ bütin edenlerini görer. 97. Şeýle diý; “Kimdir biri Jebraýyl perişdä duşman bolsa, şuny bilsin, Ol Allahyñ rugsady bilen Gurhany; ozalky kitaplary tassyklaýjy, möminler üçin hem ýol görkeziji hem ugrukdyryjy we buşlukçy hökmünde seniñ kalbyña indirendir.” 98. Kimdir biri Allaha, perişdelerine, pygamberlerine, Jebraýyla we Mikaile duşman bolsa, şuny bilsin Allah da inkär edenleriñ duşmanydyr. 99. Kasam bolsun! Biz saña aç-açan aýatlar indirdik. Muny diñe fasyklar inkär eder. 100. Olar haçanda, bir ylalaşyk edenlerinde, şolardan bir topary şol ylalaşygy bozmadymy? Onsuzam olaryñ köpüsi iman etmez. 101. Olara, Allahyñ gatyndan berlip, ellerinde bolan kitaby (Töwraty) tassyklaýan bir pygamber gelende, özlerine kitap berlenleriñ bir topary edil bilmeýän ýaly Allahyñ kitabyny (Töwraty) arkalaryna zyñdylar. 102. Süleýmanyñ hökümrowanlygy hakynda, şeýtanlaryñ (we şeýtana uýan ynsanlaryñ) toslama ýalanlarynyň yzyna düşdiler. Diňe Süleýman iman edip, Allahyñ ýolundan çykmady. Emma şeýtanlar, ynsanlara gözbagçylygy bolsa da Babildäki Harut we Marut atly iki perişdä ylham berleni (jadylygy) öwretmek bilen Allahyñ ýolundan çykdylar. Aslyýetinde ol iki perişde; “Biz diñe bir synag üçin iberilen perişdelerdiris. (Jadylygy dogry saýyp) Allahyñ ýolundan çykaýma” diýýänçe hiç-kime jadylamaklygy öwretmeýärdiler. Eýsem-de (ynsanlar) olardan adamsy bilen maşgalasyny biri-birinden aýyrmak üçin jadylamaklygy (gözbagçyklygy) öwrenýärdiler. Aslyýetinde olar, Allahyñ rugsady bolmasa, şol jadylamak sebäpli hiç-kime zyýan zeperi berip bilmez. (Olar şeýle etmek bilen) özlerine zyýan berýän, peýda getirmejek zatlary öwrenýärdiler. Kasam bolsun! Ony satyn alanyñ ahyrýetde bir nesibesiniñ ýokdygyny bilýärdiler. Özlerini, garşylygynda satan zatlary nähili erbetdir. Käşge bilsediler. 103. Eger-de olar iman edip, Allahyñ buýruklaryna garşy bolmakdan säginen bolsadylar, Allahyñ gatynda gazanjak sogaplary özleri üçin iñ haýyrly bolardy. Käşge bilsediler. 104. Eý iman edenler! “Raina” (bize göz gulak bol) diýmäñ, “Unzurna” (bize seret) diýiñ we diñläñ. Kapyrlar üçin gazaply bir azap bardyr. 105. Hem özlerine kitap berlenlerden inkär edenler we Allaha şärik goşanlar, Rabbyñyzdan size bir gowylygyň iň gowysyny bermegini islemezler. Aslyýetinde bolsa Allah islänine rehimdarlyk eder. Allah beýik eçilmekligiň eýesidir. 106. Biz haýsam bolsa bir aýatyñ (pygamberiň) güýjüni ýitirtsek ýa-da ony ýatdan çykartsak (ýa-da yza süýşürsek) ýerine has haýyrlysyny ýa-da deňini getireris. Allahyñ güýç gudratynyñ hemme zada hakykaty bilen ýetýändigini bileñizokmy?107. Gökleriñ we ýer-ýüzüniñ hökmürowanlygynyñ Allahyñkydygyny bileñizokmy? Siziñ üçin Allahdan başga ne bir dost ne-de bir ýardamçy bardyr. 108. Ýogsam, ozaldan, Musanyñ soraga çekilişi ýaly, siz hem pygamberiñizi soragamy çekmek isleýäñiz? Kim imanyny imansyzlyga çalyşsa, ol artyk dogry ýoldan çykandyr. 109. Özlerine kitap berlenleriň köpüsi, hak özlerine berlenden soñam, içindäki bahyllyklary sebäpli sizi iman edeniňizden soñ imansyzlyga çalyşmak islärler. Siz häzirlikçe, Allahyñ olar hakyndaky buýrugyny getirýänçä, günäsini geçip geçirimlilik ediň! Şübhesiz, Allahyñ güýç gudraty her zada hakykaty bilen ýetýändir. 110. Namazy takyk kylyñ, zekaty beriñ. Özüñiz üçin näme gowulyk isleýän bolsañyz, Allah gatynda şony taparsyñyz. Şübhesiz, Allah ähli edenleriñizi görer. 111. Onsoňam, “Jöhit we hiristiýanlardan başgasy jennete girmez” diýdiler. Bu bolsa olaryñ was-wasysydyr. Şeýle diý, “Eger-de dogry aýtýan bolsañyz (aýtýanyñyzy subut ediñ) deliliñizi görkeziñ!” 112. Ýok, beýle däl bolsa, kim bagyşlanmak derejesine ýetip, özüni Allaha tabyn etse, onuñ sylagy Rabbynyň gatyndadyr. Mundan beýläk olara gorky ýokdyr. Olar gynanmazlaram. 113. Jöhitler, “Hiristiýanlar bir esasa daýanýan däldirler” diýdiler. Hiristiýanlaram, “Jöhitlerem bir esasa daýanýan däldirler” diýdiler. Aslynda bolsa, olar kitaby okaýarlar. Kitaby bilmeýänler hem edil bularyñ aýdyşy ýaly diýipdi. Artyk olaryñ arasyndaky bu dawada hökmüni Allah berer. 114. Allahyñ metjitlerinde onuñ adynyñ agzalmagyny gadagan eden we şol metjitleriñ ýykylmagy üçin iş salyşandan has zalym kimdir? Şeýleleri şol ýerlere (giräýselerem) diñe gorkup sarpa goýup girmelidir. Bular üçin dünýäde masgaraçylyk (biabraýçylyk), ahyrýetde bolsa uly bir azap bardyr. 115. Gündogarda, günbatarda (ähli ýer-ýüzi) Allahyñkydyr. Nirä aýlansañyz, Allahyñ ýüzi ine şol ýerdedir. Şübhesiz Allah, uly eçilmekligiň eýesi bolan, her zady hakykaty bilen bilendir. 116. Allah, “Çaga edindi” diýdiler. Ol bu zatlardan daşdyr. Ýok! Gökdäki we ýerdäki her zat Allahyñkydyr. Hemmesi Allaha tabyn bolandyr. 117. Ol gökleri we ýerleri nusgasyz ýaradandyr. Bir işe höküm edende oña diñe “Bol” diýer, olam derrew bolar. 118.Bilmeýänler,”Allah biziň bilen gepleşse ýa-da bize bir gudrat görkezsedi” diýerler. Bulardan ozalkylaram edil şeýle bularyñ aýdanlaryny aýdypdy. Olaryñ kalplary (düşünjeleri) biri-biriniñkä meñzeýär. Biz aýatlary, doly kabul edip, ynanjak bir toplum üçin aýan etdik. 119. Şübhesiz biz seni, hak bilen buşlaýyjy we duýdurýançy hökmünde göýberdik. Sen jähennemlik bolanlardan jogapkär dälsiñ!120. Sen olaryñ dinlerine boýun bolmadykça jöhitler hem hiristiýanlar senden hiç-haçan razy bolmazlar. Şeýle diý; “Allahyñ ýoly asyl (hak) dogry ýoldyr.” Saña berlen bilimden soñra eger-de olaryñ arzuw we keýpi sapalaryna goşuljak bolaýsañ şuny bilip goý, Allahdan başga saña bir dost hem de ýardamçy bolmaz. 121. Özlerine kitap berenlerimiz ony bolmalysy ýaly okarlar. Ynha bular oňa ynanarlar. Ony inkär edenler bolsa, ynha olar zyýana galanlaryñ hut özleridir. 122. Eý Israýyl ogullary, size beren nygmatymy we (bir zamanlar) sizi tutuş äleme üstün kylanymy ýadyñyza salyñ! 123. Hiç-kim başga biriniñ adyna bir zat töläp bilmejek, hiç-kimden fidye alynmajak, hiç-kimiñ araçylygy kabul edilmejek, hiç-kimiň hiç-bir ýerden kömek görmejek şol günden säginiñ. 124. Bir wagt Rabby Ibrahimi birnäçe buýruklar bilen synapdy. Ibrahim olaryñ hemmesini ýerine ýetiripdi we Rabby, “Men seni ynsanlara baştutan (ýolbaşçy) kylaryn” Ibrahim hem “Eý Rabbym, neslimden hem baştutanlar kyl” diýipdi. Mundan soň, Rabby, “Meniñ beren wadam, diňe zalymlara degişli bolmaz” diýipdi. 125. Hany biz käbäni ynsanlaryň jemlenişjek ýeri we ynamly bir ýer kylypdyk. Sizem Makamy Ibrahimden özüñize bir namaz ýeri ediniñ. Ibrahim we Ismaile şeýle buýurypdyk: “Tawaf (käbäni ýedi gezek aýlananlara) edenlere, özlerini ybadata berenlere, rüküwa egilip, sejde edenlere öýümi (käbäni) arassa saklan”!126. Hany Ibrahim, “Rabbym, şu şäheri ynamly bir şäher kyl.” Halkyñdan Allaha we ahyrýet gününe iman edenleri herhili nygmat bilen ryzyklandyr” diýipdi. “Allahda “inkär edene hem gysga bir wagt üçin (gysgajyk ýaşaýyş durmyşynda) ryzyklandyrar. Soñam ony jähennem azabyna girmäge mejbur ederin. Baryljak şol ýer, nähili erbet ýerdir” diýipdi. 127. Hany Ibrahim, Ismail bilen birlikde öýüň (käbäniň) düýbini tutup galdyryp beýgeltýär, “Eý Rabbymyz bizden kabul et. Şübhesiz sen her zady hakykaty bilen eşiden we hakykaty bilen bilensin” diýýärdiler. 128. “Rabbymyz bizi saňa tabyn bolan ynsanlardan kyl. Nesillerimizi hem saňa tabyn bolan bir ymmat kyl. Bize ybadat ýerlerini we ýörelgelerini görkez. Eden tobamyzy kabul et. Sebäbi sen tobalary köp kabul edensiň we iň köp rehimdarlyk eden sensin!” 129. “Rabbymyz olaryň aralaryndan olara bir pygamber göýber. Olara aýatlaryňy okasyn, kitaby we pähimligini öwretsin we olary herhili erbetlikden gorap saklasyn. Şübhesiz, sen hökmany güýjüň eýesisiň, höküm we dana- paýhaslygyň eýesisiň.” 130. Ibrahimiň dininden, özüni bilmeýänden başga kim ýüz öwürer. Kasam bolsun! Biz Ibrahimi bu dünýäde belli, tanymal kyldyk. Şübhesiz ol ahyrýetde-de gowylardandyr. 131. Rabby oňa tabyn bol diýeninde,”Älemleriň Rabbyna tabyn boldym” diýipdi. 132. Ibrahim muny öz ogullaryna hem wesiýet etdi. Ýakup hem edil şeýle. “Ogullarym, Allah siziň üçin şu dini (islamy) saýlady. Sizler hem diňe musulmanlardan bolup ölüň” diýdi. 133. Ýogsa siz Ýakubyň ölüm düşeginde ýatan wagty, perzentlerine menden soňra kime ybadat edersiňiz diýenini, olaryňam “seniň ylahyňa we atalaryň Ibrahim, Ismail we Ishakyň ylahy bolan ýeke täk bir Allaha ybadat ederis. Bizler oňa tabyn bolan musulmanlardyrys” diýenlerinde şol ýerde barmydyňyz?134. Olar gelip geçen bir ymmatdyr. Olaryň gazananlary olara, siziň gazananlaryňyzam sizedir. Siz olaryň edenlerinden jogapkär bolmarsyňyz!135. (Ýahudiler) “Ýahudi boluň, (Hiristiýanlaram) hiristiýan bolsaňyz dogry ýoly taparsyňyz “ diýdiler. Şeýle diý: “Ýok!” Allaha ýykgyn bolan Ibrahimiň dinine uýarys. Ol, Allaha şärik goşanlardan däldi.” 136. Şeýle diýiň; “Biz Allaha, bize indirilene (Gurhana), Ibrahim, Ismail, Ishak, Ýakub we Ýakub ogullaryna indirilene, Musa we Isa berlen (Töwrat we Injil) bilen beýleki ähli pygamberlere Rablary tarapyndan berlene iman etdik. Olardan hiçbirini beýlekisinden aýyrmarys we biz oňa tabyn bolan ynsanlardandyrys.” 137. Eger-de olar şeýle siziň iman edişiňiz ýaly iman etseler, hakykatdanam hak ýolyny taparlar. Olar ýüz öwürseler elbetde uly bir aýralyga düşerler. Allah olara garşy seni gorajakdyr. Ol her zady hakykaty bilen eşiden we hakykaty bilen bilendir. 138. “Biz Allahyň boýagy bilen boýanandyrys. Boýagy Allahyňkydan has gowy bolan kimdir? Biz oňa ybadat edenlerdendiris” diýiň. 139. Olara şeýle diý: “Allah hakyndamy biziň bilen jedelleşip dursyňyz? Aslyýetinde ol biziňem Rabbymyz, siziňem Rabbyňyzdyr. Biziň edenlerimiz bize, siziň edenleriňiz sizedir. Biz oňa köňülden baglanan ynsanlardyrys.” 140. Ýogsam siz Ibrahime, Ismaile, Ishaka, Ýakub bilen Ýakub ogullaryna jöhit ýa-da hiristiýandymy diýýäňiz? Şeýle diý: “Sizlermi has takyk bilýäňiz ýogsa-da Allahmy?” Allah tarapyndan özlerine ýetirilen bir hakykaty gizleýänden has zalym kim bolup biler? Allah edenleriňizden bihabar däldir. 141. Olar gelip geçen bir ymmatdyr. Olaryň gazananlary olara, siziň gazananlaryňyz sizedir. Siz olaryň edenlerinden jogapkär bolmarsyňyz!142. Birnäçe özüni bilmez ynsanlar: “Olary (musulmanlary) ýönelenleri kyblasyndan ýüz öwürden namedir?” diýerler. Şeýle diý: “Gündogaram, günbataram Allahyňkydyr. Allah islänini hak ýoluna salar.” 143. Şeýlelikde sizler ynsanlara bir şaýat (we görelde) bolarsyňyz we pygamberem size bir şaýat (we görelde) bolsun diýip sizi orta ýoly tutan bir ymmat kyldyk. Birnäçelerine (Allahyň hak ýoly görkezen ynsanlaryndan başgalaryna) kyn bolsa-da, biz ýönelen ýoluň diňe bir Resulyna tabyn bolanlar bilen yzyna dolanjaklary seljereliň (saýlalyň) diýip kyblany gurdyk. Allah imanyňyzy boşa (puja) çykarmaz. Şübhesiz, Allah ynsanlara köp mähirlilik eden we köp rehimdarlyk edendir. 144. Eý Muhammed! Biz seniň köp gezek ýüzüňi gök ýüzüne öwürip duranyňy (Wahiý garaşýanyňy) görýäris. Gaýgy etme elbetde seni göwnüňe jaý boljak kybla tarap öwüreris. Mundan beýläk ýüzüňi Mesjidi haram tarapyna öwür. Eý musulmanlar! Sizem nirede bolsaňyz boluň (namazda) elmydama şol tarapa duruň. Şübhesiz özlerine kitap berlenler, munuň Rablaryndan gelen bir hakykatdygyny elbetde bilerler. Allah olaryň edenlerinden bihabar däldir. 145. Kasam bolsun! Sen özlerine kitap berlenlere her-hili gudraty görkezseňem, olar ýene-de seniň kyblaňa uýmazlar. Senem olaryň kyblasyna uýmarsyň. Olar biri-birileriniň kyblasyna-da uýmazlar. Kasam bolsun! Eger-de saňa berlen şunça bilimden soňam, olaryň isleglerine uýjak bolsaň, onda senem hökmany suratda zalymlardan bolarsyň. 146. Özlerine kitap berenlerimiz ony (pygamberi) ogullaryny tanaýyşlary ýaly tanarlar. Şu ýagdaýdaka aralaryndan käbirleri muny bilip durka hakykaty gizlärler. 147. Hak (diñe) Rabbyñdandyr. Zynhar (artyk) indi şübhe edýänlerden bolaýma! 148. Herkimiñ gönükýän bir ugry bardyr. Hany haýyr işlerinde ylgap, bäsleşiñ. Nirede bolsañyzam Allah hemmäñizi bir ýere jemlär. Şübhesiz, Allahyñ ähli zada güýç gudraty hakykaty bilen ýeter. 149. Eý Muhammed! Nireden ýola çyksañ çyk, (namazda) ýüzüñi Mesjidi harama tarap dur. Bu elbetde Rabbyñdan berlen hakykat we buýrukdyr. Allah siziñ edenleriñizden asla bihabar däldir. 150. Eý Muhammed! Nireden ýola çyksañ çyk, ýüzüñi Mesjidi harama tarap öwür. (Eý Möminler!) Sizem nirede bolsañyz boluñ, ýüzüñizi Mesjidi harama tarap öwüriň, ynsanlarda size garşy bir bahanasy bolmasyn. Zalymlardan gorkmañ, menden gorkuñ. Şeýlelik bilen size nygmatlarymy tamamlaýyn we hak ýoly taparsyñyz. 151. Hakykatdan-da öz araňyzda size aýatlarymyzy okaýan, sizi her erbetlikden aýap saklan, size kitap we pähimligini öwreden, aýratynam bilmeýänleriñizi hem öwreden bir pygamber göýberdik. 152. Şeýle bolsa ýalñyz meni ýatlañ, menem sizi ýatlaýyn. Maña şükür ediñ, zynhar gadyr bilmezlik edäýmäñ! 153. Eý iman edenler! Sabyr edip, namaz kylyp Allahdan ýardam diläñ. Şübhe ýokdyr, Allah sabyr edenler bilen biledir. 154. Allahyñ ýolunda öldürilenlere öliler diýmäñ! Eýsem olar diridirler. Ýöne siz muny bilmersiñiz! 155. Kasam bolsun! Sizi azajyk gorky we açlyk bilen, mallaryňyzdan, janlylar we önümlerden (zatlardan) kemeldip synap göreris. Sabyrly bolanlary buşla! 156. Olar, başlary bir bela-betere uçranda, biz şübhesiz (hemme zadymyz bilen) Allaha degişlidiris we şübhesiz Allaha dolanyp bararys diýerler. 157. Ynha Rablary gatyndan rehimdarlyk we merhemetlilik olaradyr. Dogry ýola ýetirilenler hem hut özleridir. 158. Şübhesiz Sapa bilen Merwe (Mekgedäki hajylaryñ ýöreýän ýerlerinden) Allahyñ (dininiñ) mysallaryndandyr. Şonuñ üçin kim haja we umrä zyýarat niýeti bilen käbäni zyýarat edip şol ýerleri togap etse, munda bir günä ýokdyr. Kim ýüreginden çykaryp bir haýyr iş etse, şübhesiz Allah ony biler we garşylygyny berer. 159. Indiren kitabymyzda aç-açan delilleri we dogry ýola ugrukdyrmaklygy açyklanymyzdan sonra, bulary gizleýänler bara, ine şolara Allah nälet eder. We ähli nälet edip biläyjekler hem nälet eder. 160. Diňe toba gelip ýagdaýlaryny düzedenler we hakykaty ýüze çykaranlar, näletlenmekden halas bolanlardyr. Sebäbi men olaryñ tobalaryny kabul ederin. Men, toba edenleri bagyşlap, köp rehimdarlyk edendirin. 161. Emma aýatlarymyzy inkär edip, kapyr bolup ölen ýagdaýlarynda bolsa, onda Allahyñ, perişdeleriñ we ähli ynsanlaryñ näletleri şolaryñ üstüne bolar. 62. Olar ebedi nälet içinde galarlar. Artyk olaryň ýüzlerine seredilmez hem-de olardan azaplary ýeňledilmez. 163. Siziñ ylahyñyz ýeke-täk ylahdyr. Ondan başga ylah ýokdyr. Ol Rahman we Rahymdyr. 164. Şübhesiz gökleriñ we ýeriñ ýaradylyşynda, gije bilen gündiziñ yzygiderli bolmagynda, ynsanlara peýdaly zatlar bilen deñizde ýüzýän gämilerde, Allahyñ gök ýüzünden indiren ýagmyry bilen ölen topragy direltmeginde, ýer-ýüzünde her-hili janly-jandary ýaýmagynda, şemaly we gök bilen ýer arasyndaky buýrugy ýerine ýetirýän bulutlaryň öwüsmeginde elbetde oýlanyp düşünen bir toplum üçin mysal deliller bardyr. 165. Ynsanlar arasynda Allahy taşlap, (ýatdan çykaryp) Allaha şärik goşanlar bardyr. Olary (şärik goşanlaryny) Allahy söýýän ýaly söýerler. Möminleriñ Allaha bolan söýgisi gaty beýik söýgidir. Zulum edenler azaba sezewar boljaklarynda, ähli güýjüñ Allahyñkydygyny we Allahyñ azabynyñ gaty gazaply boljakdygyny bir bilsediler. 166. Özlerine tabyn bolanlar şol günüñ azabyny görende, özlerine ynananlardan daşlaşarlar, aralaryndaky ähli gatnaşyklar üzüler. 167. Başgalaryna ynananlar şeýle diýerler: “Käşge dünýä ýene bir gezek dolanyp barmaga mümkinçiligimiz bolsady, olaryñ häzir bizden daşlaşýanlary ýaly bizem olardan daşlaşsadyk. Şeýlelikde Allah, olara eden işleriniñ puşmanlygynyñ sebäbini görkezer. Olar ataşdan çykarylmazlar.” 168. Eý ynsanlar! Ýer-ýüzündäki zatlaryñ halal we tämiz bolanlaryndan iýiñ! Şeýtanyñ yzyndan gitmäñ! Sebäbi ol siziñ üçin aç-açan bir duşmandyr. 169. Ol size diñe erbetligi, bihaýalygy (utançsyzlygy) we Allaha garşy bilmeýän zatlaryñyzy aýtmagyñyzy buýrar. 170. Olara Allahyñ indirenine uýuñ diýlende, “Ýok biz ata-babalarymyzyñ yzyndan barýan ýolundan gideris,” diýerler. Ýeri, ata-babalary bir zada düşünmedik, dogry ýoly tapmadyk bolsalarammy? (Olaryñ ýolundan giderler?) 171. Inkär edenleri imana çagyran (pygamber) bilen inkär edenleriñ ýagdaýy bolsa, goh-galmagal sesinden başga hiç zat eşitmeýän mallaryny çagyrýan (çopan) bilen mallaryñ ýagdaýy ýalydyr. Olar kerdirler, laldyrlar, kördirler. Şol sebäpli düşünmezler. 172. Eý iman edenler! Eger-de siz diñe bir Allaha gulluk edýän bolsañyz, size beren rysgallarymyzdan iñ gowusyny we arasa bolanlaryndan iýiñ we Allaha şükür ediñ! 173. Allah size diñe läş, gan, doñuz etini we Allahyñ adyndan başgasyna soýulany iýmegi haram kyldy. Ýöne kim mejbur galyp, çykgynsyz ýagdaýda, çäkden çykman, zerurlygy möçberinde şolardan iýmeli bolanda, oña günä bolmaz. Şübhesiz Allah, köp bagyşlaýan we rehimdardyrlyk edendir. 174. Allahyñ indiren kitabyndan bir bölegini gizläp, ony azajyk bir zat bilen çalyşanlar (bara) Ine şolar garynlaryna ataşdan başga bir zat doldurmaýarlar. Kyýamat güni Allah, olar bilen gepleşmez we günäsini bagyşlamaz. Olar üçin gazaply bir azap bardyr. 175. Ynha şolar hak ýolyñ deregine azgynlygy, günäsiniň bagyşlanmagy deregine azaby satyn alanlardyr. Olar ataşa garşy nähili çydamlykalar?176. Şu azap, Allahyñ kitabynyñ hak hökmünde indirilmegi, (Olaryñam muny inkär etmekligi) sebäplidir. Kitap hakynda düşünişmezlige uçranlar bolsa çuññur bir aýralygyñ içindedirler.177. Ýagşylyk, ýüzüñizi gündogara we günbatara tarap öwürmekden ybarat däldir. Hakyky ýagşylyk: “Allaha, ahyrýet gününe, perişdelere, kitap we pygamberlere iman edenler, dünýä malyna bolan söýgüsine garamazdan, ony hossarlaryna ýetimlere, garyp-gasarlara, ýolda galyp kösenen ýolagçylara, mätäçlere kömek edip, gul bolanlaryñ azatlygy üçin nyrhyny berenler, namazyny takyk kylyp, zekatyny berýän, wada berenlerinde wadasynda durup, kynçylykda, keselçilikde we söweşin gyzgalañly wagtlarynda sabyrly bolanlaryň ýagdaýydyr.” Ynha-da bular dogry bolanlardyr. Ynha-da bular, Allaha garşy gelmekden säginenleriñ hut özleridir. 178. Eý iman edenler! Öldürilenler hakynda size ar almaklyk (kysas) parz kylyndy. Azat bolana garşy azat bolany, öldürilen gula garşy guly, öldürilen zenana garşy zenan öldürmek bilen ar almaklyk (kysas) bolar. Emma öldürilen öldürileniñ dogany, (hossary) tarapyndan bagyşlansa, aklyñ we diniñ kadalaryna laýyklykda bir ýol (usul) bilen ylalaşyga görä öwezini doly dolmaly bolar. Bu bolsa, Rabbyñyzdan bir ýeñilleşdirmeklik we merhemetlilikdir. Mundan beýläk kim ötä geçse oňa gazaply bir azap bardyr. 179. Eý akyl eýesi bolanlar! Ar almaklykda siziñ üçin durmyş bardyr. Şu höküme bil baglasañyz adam öldürmekden goranarsyñyz. 180. Sizden biriñiziñ ajaly ýeten wagty, eger-de yzynda haýyr üçin dünýä maly galdyran bolsa, ene-atasyna, doğan-garyndaşyna, hossarlaryna, diniň kadalaryna laýyklykda wesiýeti bar bolsa, Allaha garşy gelmekden säginenleriň bu wesiýeti berjaý etmekligi hak hökmünde size parz kylyndy. 181. Kim eşidenden soñ, wesiýeti özüne görä üýtgetse, günäsi diñe ony üýtgedenleriñ boýnunadyr. Şübhesiz Allah her zady hakykaty bilen eşidendir we hakykaty bilen bilendir. 182. Wesiýet edeniñ ýalñyşa düşmegine we günä gazanmagyndan gorkan bir ynsan (olary) ýaraşdyrsa (aralaryny düzetse) şoña hiç-hili günä ýokdyr. Şübhesiz Allah köp bagyşlaýandyr we köp rehimdarlyk edendir. 183. Eý iman edenler! Allaha garşy gelmekden säginmegiňiz üçin agyz bekläň, orazada agyz beklemek sizden ozalkylara parz kylnyşy ýaly sizede parz kylyndy. 184. Oraza sanagly günlerde tutular. Sizden kim kesel ýa-da ýolagçy bolup, orazada tutup bilmedik gün sanyna görä, başga günlerde oraza tutar. Oraza tutmaga güýji ýetmeýänler bolsa, garyp-gasary doýuryp fidýe berer. Şunuň bilen bilelikde kim göwnünden çykaryp ýagşylyk etse (meselem fidýäni köpräk berse) özi üçin hasam haýyrlydyr. Bilseňiz, oraza tutmaklyk siziň üçin köp haýyrlydyr. 185. (Şol sanagly günler) ynsanlar üçin dogry ýoly görkeziji, hak bilen hak bolmaýany biri-birinden tapawutlandyrmak üçin aç-açan delil hökmünde, Gurhanyň indirilen aýy oraza aýydyr. Şeýle bolsa araňyzdan kim oraza aýyna ýetende, şony oraza tutup geçirsin. Kim ýaramasa ýa-da ýolagçy bolsa oraza tutup bilmedik günleriçe, başga günlerde oraza tutsun! Allah size ýeňillik islär, kynçylyk islemez. Bu bolsa, (oraza günleri) doly tamamlamagyňyz we hak ýolyna ýetirilmekligine garşylygyk, Allaha bolan sarpaňyzy has beýgeltmegiňiz we şükür etmegiňiz üçindir. 186. Gullarym, meni senden sorasalar, bilsinler hakykatdan-da men olara has ýakyndyryn. Maňa doga edende, doga edeniň dogasyna jogap bererin. Onda dogry ýoly tapmak üçin meniň çakylygyma uýsunlar, maňa iman etsinler. 187. Sizlere oraza gijesi aýallarýnyz bilen jynsy gatnaşmak halal kylyndy. Olar size (siziň üstüňize) ýapynjadyrlar. Sizem olaryň ýapynjasysyňyz. Allah, (oraza gijelerinde aýallaryňyza ýakynlaşyp) özüňize zalymlyk edýändigiňizi bildi we tobaňyzy kabul edip, sizi bagyşlady. Artyk ýan- ýoldaşlaryňyza ýakynlaşyň we Allahyň siziň üçin ýazyp tagdyr eden zadyny gözläň. Gijäniň garaňkylygyndan şapagyň ýagtylygy tapawutlanýança (daň agarýança) iýip içiň. Soňra bolsa agşama çenli orazaňyzy doly bekläň! Munuň bilen bilelikde siz metjitlerde namaza duran wagtyňyzda ýan-ýoldaşlaryňyza jynsy gatnaşyk etmäň! Bular Allahyň goýan çägidir. Bu çäklere golaýlaşmaň! Allah, özüne garşy gelmekden säginmekleri üçin aýatlaryny ynsanlara şeýdip aýan eder. 188. Araňyzda biri-biriňiziň (dünýä malyny) nähak ýere iýmäň! Ynsanlaryň mallaryndan bir bölegini bilip durkaňyz, günäsine galyp, iýmek üçin olara häkimiýetdäkilere (hak hukugy elinde tutanlara) para bermäň! 189. Senden aý ýagdaýy soraýarlar. Sen olara şeýle diý: “Olar ynsanlar we haja gitmeklik üçin wagt ölçegleridir. Ýagşylyk, öýlere arka taraplaryndan girmegiňiz däldir. Emma hakyky hereket, Allahdan gorkan (Allaha garşy gelmekden säginen) ynsanyň hereketidir. Öylere gapylaryndan giriň! Allaha garşy gelmekden sägineniňizde halas bolarsyňyz! 190. Siziň bilen urşanlara garşy goranmak üçin Allahyň ýolynda sizem urşyn! Ýöne hüjüm eden tarap siz bolmaň! Sebäbi Allah hüjüm edenleri halamaz. 191. Olary nirede tutsaňyz öldüriň! Sizi ýurtlaryndan (Mekgeden çykarany) sizem olary çykaryň! Zalymlyk we zorbalyk etmek ynsan öldürmekden has agyrdyr. Diňe Metjit Haramyň (Käbäniň) ýanynda olar siziň bilen uruşmasa, sizem olar bilen uruşmaň! Siziň bilen uruşsalar (sizem olar bilen urşuň) olary öldüriň! Kapyrlaryň jezasy şeýledir. 192. Eger-de olar (urşmakdan we kapyrlykdan) dänseler, şuny berk belläň! Şübhesiz Allah köp bagyşlaýandyr we rehimdarlyk edendir. 193. Haçanda zalymlyk we zorbalyk ýok bolýança we din, Allahyň dini bolýança olar bilen söweşiň! Olar urşy dyndyrjak bolsalar, onda duşmanlyk diňe zalymlara garşy bolar. 194. Haram aýy, haram aýa deňdir. Hormat sylag deňme-deňlik (kısas) kadasyna görädir. Onda kim size topulsa, size topulyşy ýaly sizem oňa topulyň, ýöne öte geçmäň! Allaha garşy gelmekden säginiň we şuny bilin! Allah özüne garşy gelmekden säginenler bilen biledir. 195. Mallaryňyzy Allahyň ýolunda sarp ediň! Öz-özüňizi howpa salmaň! Ýagşylyk ediň! Şübhesiz Allah ýagşylyk edenleri halar. 196. Haja gitmegi we umra zyýaratyňyzy Allah üçin tamamlaň! Eger (duşmanlık, keselçilik we şuňa meňzeş sebäpler bilen) päsgelçilige sezewar bolanyňyzda, şonda size ýeňil bolan gurbanlygy iberiň! Bu gurbanlyk ýerine barýança saçyňyzy aldyrmaň! Araňyzdan biri ýaramasa ýa-da başyndan keselläp (saçyny aldyrmaga mejbur bolanda) fidýe hökmünde agzyny beklemeli, ýa sadaka bermeli ýa-da gurbanlyk maly öldürmelidir. Ynamly ýagdaýda bolan halatyňyzda haj wagtyna çenli umra zyýaratyndan peýdalanmak isleýänler, ýagdaýyna görä gurbanlyk soýmalydyr. Gurbanlygy tapmadyklar bolsa doly on gün, üç günini hajda, galan ýedi günini bolsa ýurduna dolananda agzyny beklär. Bu maşgalasy Metjit Haramyň golaýynda ýaşamaýanlar üçindir. Allaha garşy gelmekden säginiň we Allahyň jezasynyň gazaply boljakdygyny biliň! 197. Haja gidilýän aýlar belli aýlardyr. Kim ol aýlarda haja gitse, oňa hajda jynsy gatnaşyk, günä iş etmek, goh galmagal etmek (ýokdyr) gadagandyr. Siz nähili haýyr işleseňiz Allah ony biler. Ahyrýetiňiz üçin azyk ýygnaň. Şübhesiz azygyň iň haýyrlysy bolsa, Allahdan gorkmak (Allaha garşy gelmekden säginmekdir). Eý akly bolanlar, maňa garşy gelmekden säginiň! 198. Haj döwründe söwda edip, Rabbyňyzdan eçilmegini we hödür-keremini islemegiňizde size günä ýokdyr. Arafattan aýrylyp sil ýaly bolup Müzdelifä gideniňizde, ýolda Meşari Haramda Allahy zikrediň, Ýatlaň! Ony, size öwredişi ýaly ýatlaň! Hakykatynda siz, onuň dogry ýoly görkezmeginden ozal ýoluňyzy ýitirenlerdendiňiz. 199. Soňra ynsanlaryň giden ýolundan sizem gidiň we Allahdan bagyşlanma diläň! Şübhesiz Allah köp bagyşlaýandyr we köp rehimdarlyk edendir. 200. Haj ybadatyňyzy tamamlanyňyzda bolsa, jahiliýe döwründe atalaryňyzy ýatlaýşyňyz ýaly, hat-da şondan hem has köp güýçli ýagdaýda Allahy ýatlaň! Ynsanlardan, “Eý Rabbymyz bize berjekleriňi şu dünýäde ber” diýenler bardyr. Bularyň ahyrýetde bir nesibesi ýokdyr. 201. Olardan Rabbymyz! “Bize şu dünýäde-de gowulyk ber, ahyrýetde-de gowulyk ber we bizi ataş azabyňdan gora” diýenlerem bardyr. 202. Ynha olara gazananlaryndan bir nesibesi bardyr. Allah hasabaty gaty çalt görendir. 203. Sanagly günlerde Allahy ýatlaň! (Allahy ýada salyp we tekbir getiriň. Kim iki günüň dowamynda gyssanyp, Minadan Mekgä dolansa, oňa günä ýokdyr. Kim yza galsa, şoňa-da günä ýokdyr. Bu bolsa, Allaha garşy gelmekden säginenler üçindir. Allaha garşy gelmekden säginiň we onuň huzurynda jemlenjegiňizi biliň! 204. Ynsanlardan şeýleleri hem bardyr, dünýä durmuşy bilen baglanyşykly sözleri seniň göwnüňden turar. Birem ýüregindäkä Allahy şaýat tutar. Aslynda ol duşmanlykda iň amansyz bolandyr. 205. Ol seniň ýanyndan daşlaşanda bolsa, ýer-ýüzünde bozgakçylyk çykarmaga, ekin we nesilleri ýok etmäge çemeleşer. Allah bolsa bozgakçylygy halamaz. 206. Oňa Allahdan gork diýlende, men-menligi onuň barha günä gazanmagyna itergi berer. Artyk munuň ýalynyň hakyndan jähennem geler. Ol nähili erbet mesgendir. 207. Ynsanlardan şeýle ynsanlaram bardyr. Allahyň razylygyny gazanmak üçin özüni pida eder. Allah gullaryna gaty mähirlidir. 208. Eý iman edenler! Ähliňiz bilelikde parahatçylyk we asudalyga (yslam dinine) giriň! Şeýtanyň yzyndan gitmäň! Sebäbi ol size aç-açan bir duşmandyr. 209. Size aç-açan deliller gelenden soňam, eger ýene de dogry yoldan çyksaňyz, bilin, Allah hakykatdanam hökmany güýjüň eýesidir, höküm we dana-paýhaslylygyň eýesidir. 210. Olar şeýtmeklik bilen bulut kölegeleri içinde Allahyň gazabyna, we perişdeleriň özlerine gelmegine we işleriniň bitirilmeginemi garaşýarlar. Aslynda ähli işler, Allaha dolanyp bardyrylar. 211. Israýyl ogullaryndan sora, biz olara ençeme aç-açan gudratlar görkezdik. Özüne berlenden soň, kim Allahyň nygmatyny üýtgetse, bilsin! “Şübhesiz Allah jezasy gazaply bolandyr. 212. Inkär edenlere, dünýä durmuşy bezegli görkezildi. Olar iman edenleriň üstünden gülýärler. Allaha garşy gelmekden säginenler bolsa, kyýamat güni şolaryň üstündedir. Allah islänine çäksiz rysgal berer. 213. Ynsanlar ýeke-täk ymmatdy. Soňra Allah, buşlaýyjy we duýdyryjy hökmünde pygamberler göýberdi we ýanlarynda bolsa ynsanlaryň düşünişmezlige düşen meseleleri boýunça, aralarynda höküm bermekligi üçin hak kitaplary indirdi. Özlerine aç-açan aýatlar gelenden soňra, ol meselede diňe kitap berlenler aralaryndaky bahyllyklary sebäpli düşünizmezlige düşdiler. Şol sebäpli Allah, iman edenleri, öz rugsady bilen olaryň hakynda aýralyga düşen zatlarynda hakykata ýetirdi. Allah islänini dogry ýola salar. 214. Ýogsam siz, sizden ozalkylaryň başyna gelenleriň, siziň başyňyza gelmän jennete girerin öýtýäňizmi? Pygamber we onuň bilen bilelikde bolan möminler, Allahyň ýardamy haçan bolarka diýäýjek derejede kynçylyga sezewar bolupdylar we sarsylypdylar. Şuny berk belläň, Allahyň ýardamy has ýakyndyr. 215. Saňa Allahyň ýolunda näme harçlamalydygyny soraýarlar. Şeýle diý, haýyr-sahawat üçin näme harçlasaňyz şol ene-ata, garyndaşlar, ýetimler, garyp-gasarlar we ýolda galanlar üçindir. Haýyr-sahawat üçin näme etseňiz Allah ony hakykaty bilen biler. 216. Söweş göwnüňüze jaý bolmasa-da size parz kylyndy. Belkem siziň üçin bir zat haýyrlyka, siz ony halamarsyňyz. Ýene-de, belkem, siziň üçin erbet boljak zady bolsa-da, siz ony halarsyňyz! Allah biler, siz bilmersiňiz! 217. Saňa haram aýynda urşmagy soraýarlar. Şeýle diý: “Şol aýda uruş uly bir günädir.” Allahyň ýolundan aýyrmak, ony inkär etmek, Metjidi haramyň zyýaratyna päsgel bolmak we halky şol ýerden çykarmaklyk, Allahyň gatynda has uly günädir. Zalymlyk we zorbalyk bolsa ynsany öldürmekden has uly günädir. Olaryň güýçleri ýetse, sizi diniňizden ýüz öwürýänçäňiz siziň bilen urşmaga dowam ederler. Sizden kim dininden ýüz öwürip kapyr bolup öläýse, şolar ýalylaryň ähli edenleri hem dünýäde hem de ahyrýetde boş bolar. Bular jähennemlikdir, şol ýerde ebedi galarlar. 218. Iman edenler, Allahyň dini üçin göçenler, Allahyň ýolunda göreşenler, şübhesiz bular Allahyň rehimdarlyk etmegine garaşarlar. Allah köp bagyşlaýandyr we köp rehimdarlyk edendir. 219. Saňa içkiden we pully karty soraýarlar. Şeýle diý, şolarda hem uly günä (haram) hem-de ynsanlar üçin käbir ýüzleý peýdalaram bardyr. Emma peýdasyndan günäsi köpdir. Ýene de saňa Allahyň ýolunda näme harçlamalydygyny soraýarlar. Şeýle diý, “gereginden artykmajyny” akyl ýetirmegiňiz üçin Allah size aýatlary şeýle beýan edýär. 220. Dünýä we ahyrýet hakynda oýlanarsyňyz diýip şeýle edýär. Birem saňa ýetimleri soraýarlar. Şeýle diý, “olaryň ýagdaýlaryny düzetmek haýyrlydyr. Eger-de olara goşulyp bile ýaşajak bolsaňyzam päsgelçilik ýokdyr. Olaram siziň doganlaryňyzdyr. Allah bozgakçyny düzedijiden aýyrar. Allah islese sizi kynçylyga salardy. Şübhesiz Allah hökmany güýjüň eýesi, höküm we dana-paýhaslygyň eýesidir. 221. Iman etmeseler, Allaha şärik goşan zenanlar bilen öýlenmäň! Allaha şärik goşan zenan göwnüňize ýarasa-da, mömin bir gyrnak, Allah şärik goşan bir zenandan has haýyrlydyr. Iman etmeseler, Allaha şärik goşan erkek bilen zenanlaryňyzy öýlendirmäň! Allaha şärik goşan azat (gul bomadyk erkin ýaşaýan )bir erkek göwnüňize ýarasa-da, iman eden gul, Allaha şärik goşan erkekden hasam haýyrlydyr. Olar ataşa çagyrarlar. Allah bolsa rugsady bilen jennete we bagyşlanmaga çagyrar. Ol aýatlaryny ynsanlara öwüt alyp oýlanmaklary üçin aýan eder. 222. Senden zenanlaryň aýbaşyny sorarlar. Şeýle diý: “Ol bir näsaglykdyr. Aýbaşy ýagdaýyndaky zenanlardan uzak duruň!” Näsaglyklaryndan gutulyp arassa bolýança olara ýakynlaşmaň (jynsy gatnaşyk etmäň)! Arassa bolanlarynda, Allahyň size buýran ýerinden olara ýakynlaşyň! Şübhesiz Allah köp toba edenleri we köp arassa bolanlary halar. 223. Aýallaryňyz siziň ekin ýeriňizdir. Ekin ýeriňize isleýşiňiz ýaly baryň! Özüňiz üçin geljege taýynlyk hökmünde gowy hereketleri görkeziň! Allaha garşy gelmekden säginiň we her ýagdaýda hem onuň huzyryna barjakdygyňyzy biliň. Eý Muhammed! Möminleri buşla! 224. Ýagşylyk etmezlige, Allahyň dogry ýoluna girmezlige, ynsanlaryň arasyny düzetmezlige eden kasamlaryňyza Allahy gorag etmäň! Allah hakykaty bilen eşiden we hakykaty bilen bilendir. 225. Allah sizi bilmän içen kasamlaryňyz sebäpli jogapkärçilige çekmez. Ýöne ýüregiňizde bolan we bilip durkaňyz içen kasamlaryňyzdan jogapkärçilige çekilersiňiz. Allah köp bagyşlaýandyr, halimdir (derrew jezalandyrmaz oňa möhlet berer). 226. Ýan-ýoldaşyna ýakynlaşmazlyga kasam içenler üçin dört aý garaşma möhleti bardyr. Eger-de şu möhletiň içinde kasamlaryndan dänseler, şübhesiz Allah köp bagyşlaýandyr we köp rehimdarlyk edendir. 227. Egerde kasam içenler kasamlaryndan dänmän aýallaryndan aýrylyşmaga karar berseler, aýrylaşar. Bilin! Allah hakykaty bilen eşidendir we hakykaty bilen bilendir. 228. Aýrylyşan zenanlar öz-özlerine üç aý aýbaşy we päkizelik möhleti garaşarlar. Eger Allaha we ahyrýet gününe ynanýan bolsalar, Allahyň ýaradanyny (ýatgylaryndakyny) gizlemeleri, olara halal bolmaz. Adamsy şol möhletiň içinde ýaraşmak islese, olary yzyna almaga has mynasypdyrlar. Aýallaryň jogapkärçilikleri bilen deň-derejede berlen haklary hem bardyr. Erkekleriň aýallar üstünde diňe bir dereje üstünligi bardyr. Allah hökmany güýjüň eýesidir, höküm we dana-paýhaslygyň eýesidir. 229. Yzyna dolanmaga mümkinçilik bolýan talak iki gezekden ybaratdyr. Soňky gezek üçin bilelikde wagtyňyz aýallara bereniňizden bir zady yzyna almak size halal däldir. Emma erkek we aýal Allahyň goýan çäklerini gorap bilmejeklerinden gorksalar onda başga. Eger aýal bilen erkegiň Allahyň goýan çäklerini gorap bilmejeginden gorksaňyz, aýalyň aýrylyşmak üçin erkege fidýe bermeginde her iki tarap üçin hem bir günä ýokdyr. Bular Allahyň goýan çäkleridir. Olary aşmaň! Kimler Allahyň goýan çäklerini aşsa, ynha olar zalymlaryň edil özleridir. 230. Egerde adamsy aýalynyň talakyny üçünji gezek berse, şol adamsyna aýaly, başga biri bilen nikalanmasa halal bolmaz. Soňky öýlenen adamsy aýrylyşan halatynda onda ozalky adamsy bilen bu aýalyň, Allahyň beren düzgünine laýyk boljakdygyna ynanýan bolsalar, onda gaýtadan biri- birlerine gaýdyp baryp öýlenmelerinde bir günä ýokdyr. Ynha bular Allahyň düşünýän bir toplum üçin beren düzgünnamasydyr. 231. Aýallaryňyzyň talakyny bereniňizden soň, olaram garaşmaly wagtyny garaşandan soň, olar bilen ýa gowulyk bilen ýaşaň ýa-da gowulyk bilen aýrylyşyň! Hakyny iýip zyýan bermek üçin olary saklaman! Kim muny etse özüne zalymlyk etdigi bolar. Allahyň aýatlary bilen oýun edäýmäň! Allahyň üstüňizdäki nygmatlaryny, size nesihat bermek üçin indiren Gurhan kitabyny we pähimligini ýatlaň! Allaha garşy gelmekden säginiň we biliň, Allah her zady hakykaty bilen bilendir. 232. Aýallaryňyzyň talakyny bereniňizden soň, olaram garaşmaly wagtyny garaşandan soň, öz aralarynda akyl we diniň kadalaryna laýyklykda gowulyk bilen ylalaşan halatynda, maşgalasy bilen gaýtadan durmuş gurmagyna päsgel bolmaň! Şunuň bilen bilelikde araňyzdan Allaha we ahyrýet gününe iman edenlere öwüt berilýär. Siziň üçin bu has haýyrly we arassadyr. Allah biler, siz bilmersiňiz! 233. Eneler çagalaryny emdirmek islese, doly iki ýyl emdirerler. Olaryň (eneleriň) iýjegi, geýjegi, däp-dessura laýyklykda üpjün etmek atanyň borjudyr. Hiç kimden güýjüniň üstünde bir ýük we jogapkärçilik talap edilmez. (Haýsam bolsa bir ene-ata perzendi sebäpli zeper zyýan çekmesin). Kakasy ölen ýagdaýynda mirasdary kakasy ýaly jogapkärdir. Eger-de ene-atasy öz aralarynda maslahatlaşyp, ylalaşyp iki ýyly dolmanka çagalaryny süýtden aýyrjak bolsalar, olara günä ýokdyr. Eger-de çagalaryňyzy başga bir süýt enä emdirtjek bolanyňyzda, däp- dessura laýyklykda tölegini töleýän bolsaňyz, onda size bir günä ýokdyr. Allaha garşy gelmekden säginiň we biliň, Allah edenleriňizi hakykaty bilen görendir. 234. Ýoldaşlary ölüp, dünýäde özbaşyna galan maşgalasy (aýaly) özbaşyna dört aý on güni (iddet möhleti) garaşarlar. Garaşan (iddet) möhletleri doldyranlarynda artyk, özlerine hak bolanyny etmelerinde size günä ýokdyr. Allah edenleriňizden hakykaty bilen habarlydyr. 235. Ýoldaşy ölenden soň iddet möhleti garaşýan aýallara öýlenmek isleýänini aýlap aýtmaklykda ýa-da aýtman aýtjagyňyzy içiňizde galsa-da, siziň üçin günä ýokdyr. Elbetde Allah muny iru giç siziň olara aýtjagyňyzy bilýär. Kada-kanuna laýyklykda söz aýtmagyňyzdan başga, olar bilen gizlin duşyşyp-görüşmek üçin sözleşmäň! Iddet möhleti dolýança nikalaşjak bolmaň! Şunam biliň, Allah içiňizden geçeni hakykaty bilen biler. Şonuň üçin Allaha garşy gelmekden säginiň we ýene-de şuny hem bilin! Allah hakykatdanam köp bagyşlaýandyr, halimdir (derrew jezalandyrman oňa möhlet berer). 236. Olara el degirmän ýa-da galyňlaryny kesgitlemänkäňiz aýrylyşsaňyz size günä ýokdyr. Şeýle ýagdaýda baý ýa-da garyp (maddy ýagdaýyna görä), aklyň we diniň kadalaryna laýyklykda olara bir zatlar (muta) beriň! Bu ýagşylyk edenleriň borjydyr. 237. Eger-de olara ozaldan beriljek galyňy kesgitläp, zenana el degirmän aýrylaşsaňyz, ozaldan kesgitlän galyňyzyň ýarysy şolaryňkydyr. Emma aýalyň ýa-da nikasy elinde bolanyň (äriniň) hakyndan almakdan ýüz dändirmegi başgadyr. Şunuñ bilen bilelikde (eý erkekler), sizin bereniňizden geçmegiñiz, biri- biriňize jomart bolup, hoş niýetli bolmagyňyzdyr! Şübhesiz Allah edenleriňizi hakykaty bilen görendir. 238. Namazlara we orta (öglän, ikindi) namaza dowam ediñ! Allaha köñülden (ýürekden) boýun bolup namaza duruñ! 239. Eger-de bir howp abanmagyndan gorksañyz, namazy pyýada ýa-da ulagyñyzyñ üstünde kylyñ! Ynamly ýere baranyñyzdan soñ, Allahy ozal bilmänligiñizden we onuň size öwredişi ýaly (beýleki namaz wagtlary) okaýýşyñyz ýaly kylyň! 240. Arañyzdan ýoldaşy ölüp we yzynda dul aýallar galdyran erkekler, aýallary üçin öýden çykman bir ýyla çenli gerek zatlary bilen eklenç etmekligi wesiýet etsinler. Emma olar öz islegleri bilen daşary çykaýsalaram, artyk haklaryna laýyklykda özleri bilen baglanyşykly eden işleri sebäpli size günä ýokdyr. Allah hökmany güýjüň eýesidir, höküm we dana-paýhaslygyň eýesidir. 241. Aýrylaşan aýallaryñ däp-dessura görä eklençleri bilen üpjün edilmegi olaryñ hakydyr. Bu bolsa Allaha garşy gelmekden säginýänleriñ borjydyr. 242. Düşünersiñiz diýip Allah size aýatlaryny şeýle aýan edýändir.243. Müñlerçe ynsan bolsalaram, ölümden gorkup ýurtlaryny terk edenleri görmediñmi? Allah olara ölüñ diýdi, soñam olary direltdi. Şübhesiz Allah ynsanlara garşy eçilmekligiň we hödür keremiñ eýesidir. Ýöne ynsanlaryñ köpüsi şükür etmezler. 244. Allah ýolunda söweşiñ we şuny biliñ, şübhesiz Allah hakykaty bilen eşidendir we hakykaty bilen bilendir. 245. Kim Allaha gowy karz berse, Allah hem ol karzyny esse-esse edip gaýdyp berer! Allah rysgaly gysar we artdyrar. Diñe Allaha dolanyp bardyrlarsyňyz! 246. Musadan soñra Israýyl ogullarynyñ kethudalaryny görmediñmi, nätdiler? Hany pygamberlerinden birisine, “bize bir hökümdar göýberde, Allahyñ ýolunda söweşeliñ” diýipdiler. Ol, “size söweşmek parz bolan halatynda uruşjak däl bolsañyz” diýipdi? Olar, “ýurdumyzdan çykarylyp, perzentlerimizden daşlaşdyrlan halatymyzda, Allahyñ ýolunda näme üçin söweşmäliň” diýip jogap beripdiler. Emma olara haçanda söweşmek parz kylynanda bolsa, käbirlerinden galany ýüz dändirdiler. Allah zalymlary hakykaty bilen bilendir. 247. Pygamberleri olara “Allah size Talutu hökümdar hökmünde göýberdi,” diýdi. Olar, “Ol bize nähili hökümdar bolup biler? Ondan hökümdarlyga biz has laýykdyrys. Oña baýlygam berilmändir” diýdiler. Pygamberleri şeýle diýdi, “Şübhesiz Allah ony size hökümdar saýlady, onuñ ylmyny we güýjini artyrdy. Allah mülkini islänine berer. Allah eçilmekligi köp giñ bolandyr, hakykaty bilen bilendir.” 248. Pygamberleri olara şeýle diýdi: “Onuñ hökümdarlygynyñ alamaty size, şol sandygyñ gelmegidir. Şonda Rabbyñyzdan ynam we arkaýynlyk (rahatlyk) duýgusy bilen Musa maşgalasyndan, Harun maşgalasyndan yzda galan galyndylary bardyr. Ony perişdeler göterýändir. Eger-de ynananlardan bolsañyz, munda şübhesiz siziñ üçin anyk bir delil bardyr.” 249. Talut goşun bilen hereket edende, “Şübhesiz Allah sizi bir derýa bilen synap görer. Kim şondan içse menden däldir. Kim ondan içmese onda şol mendendir. Ýöne eli bilen bir owuç alan başga” diýdi. Käbirinden galany derýädan içdiler. “Talut we onuñ bilen bile iman edenler derýany geçenlerinde, yzda galanlar bolsa, bugün biziñ Jaluta we esgerlerine garşy goýmaga güýjimiz ýok” diýdiler. Allaha gowuşjakdyklaryny anyk bilenler (derýäny geçenler) bolsa şu jogaby berdiler; “Allahyñ rugsady bilen uly köpçülige garşy ýeñiş gazanan ençeme kiçi toplumlar bardyr. Allah sabyrly bolanlaryň ýanyndadyr.” 250. Talutyñ esgerleri, Jalutyň esgerleri bilen gapma-garşy gelende şeýle diýdiler: “Eý Rabbymyz, üstümize sabyr ýagdyr, aýaklarymyzy ykjam basdyr we şu kapyr goşuna garşy bize kömek et.” 251. Diýýärkäler, Allahyñ rugsady bilen olary derbi-dagyn etdiler. Dawut, Jaluty öldürdi. Allah oña (Dawuda) hökümdarlyk, pähimlilik we paýhasy berdi we oña islänini öwretdi. Eger-de Allah, ynsanlaryñ bir bölegi bilen beýleki bölegini sowmadyk bolsady, ýer-ýüzi bozulardy. Ýöne Allah bütin älemlere garşy eçilmekligiň eýesidir. 252. Ynha bular Allahyñ aýatlarydyr. Biz olary saña hak hökmünde okaýarys. Şübhesiz sen Allah tarapyndan göýberilen pygamberlerdensiñ. 253. Ynha pygamberler! Biz olaryñ bir toparyny beýleki bir toparyna üstün kyldyk. Aralaryndan Allahyñ gepleşenlerem bardyr. Bir toparynyñ bolsa derejelerini artdyrandyr. Merýem ogly Isa bolsa aç-açan deliller berdik we ony Ruhul-kudüs (Jebraýýl) bilen goldadyk. Egerde Allah islese, bularyñ yzyndan gelýänler (halklar) özlerine aç-açan deliller gelenden soñra biri- birilerini öldürmezlerdi. Emma olar aýralyga düşdiler. Olardan ynananlaram, inkär edenlerem bardy. Ýenede Allah islese, biri-birlerini gyrmazlardy. Eýsem Allah islänini eder. 254. Eý iman edenler! Hiç-hili alyş berişin, dostlygyñ we araçynyň peýdasynyň bolmajak, kyýamat güni gelmänkä, size beren rysgallarymyzdan Allahyñ ýolunda harç ediñ! Inkär edenler bolsa zalymlaryñ edil özleridir. 255. Allah, özünden başga ylah bolmaýandyr. Diridir, kaýýumdyr Onuñ ne ukysy geler ne de uklar. Göklerdäki ähli zat we ýerdäki ähli zat onuñkydyr. Rugsady bolman onun gatynda şepagat etjek kimdir? Ol gullaryň geljegini we geçmişini (edenlerini we etjeklerini) biler. Olar onuñ ylmyndan, Onuň rugsat bereninden başgasyna akyl ýetirip bilmezler. Onuñ kürsisi bütin gökleri we ýeri gurşap alandyr. (ol göklere, ýere bütin äleme höküm edýändir). Gökleri we ýeri gorap saklamak Allaha kyn bolmaz. Ol belent mertebelidir, beýikdir. 256. Dinde zorluk ýokdyr. Sebäbi dogry, egriden doly aýrylandyr. Onda kim melguny tanaman (laýyk bolman) Allaha ynansa gopmajak ykjam gulpa ýapyşandyr. Allah hakykaty bilen eşiden we hakykaty bilen bilendir. 257. Allaha iman edenleriñ dostydyr. Olary garaňkydan ýagtylyga çykarar. Kapyrlaryň howandarlary bolsa melgundyr. Ol bolsa olary ýagtylykdan garaňkylyga süýräp, çekip elter. Olar jähennemlikdirler. Ol ýerde ebedi galarlar. 258. Allah, özüne hökümdarlyk berdi diýip (ulumsylyk edip), Rabby hakynda Ibrahim bilen kejeşeni görmediňmi? Hany Ibrahim “Meniň Rabbym hem direlder hem öldürer” diýipdi. Ol hem” Menem direldernem, öldürernem” diýipdi. Şonda Ibrahim, “Şübhesiz Allah güneşi gündogardan getirer, sen hem ony günbatardan getir” diyende, kapyr aňk-taňk bolup galdy. Eýsem, Allah zalymlar toplumyny hak ýola eltmez. 259. Eýsem asty-üstüne çöwrülen çola bir şähere barany görmediňmi? Ol, “Allah bu ýeri ölenden soňra nädip direlderkä?” diýipdi. Muny diýenden soň, Allah ony öldürip ýüzýyl öli goýdy, soňam direldip ondan sorady. “Näçe wagt öli galdyň?” Ol, “bir gün ýa-da bir gündenem azdy” diýip jogap berdi. Allah şeýle diýdi: “Ýok, ýüz ýyl öli ýatdyň, şol ýagdaýdaka iýip içýän zatlaryňa seret entägem zaýa bolmandyr. Birem eşegiňe seret! Şeýle etmegimiz, seni ynsanlara sapak (görkezme) delili kylmagymyz üçindir. Eşegiň süňklerine seret! Gör (süňklerini) nähili olary bir ýere jemläp, soňam olara eti (lybasy) geýdirýäris.” Özüne bular aç-açan aýan bolansoň şeýle diýdi: “Indi bilýän, şübhesiz Allahyñ ähli zada hakykaty bilen güýji ýeter.” 260. Hany Ibrahym, “Rabbym maňa ölüleri nähili direldýänligiňi görkez” diyipdi. Allah oňa “ynanaňokmy” diýende, “ýok (ynandym) ýöne ýüregime suw serpmek üçin” diýipdi. “Onda dört sany guş tut. Olary özüňe öwrenişdir. Soňam olary bölekläp (aýryp) her bir bölegini başga bir dagyň üstüne goý! Soňam olary çagyr. Saňa uçup gelerler. Bil! Şübhesiz Allah hökmany güýjüň eýesidir, höküm we dana-paýhaslygyň eýesidir.” 261. Mallaryny Allah ýolunda harç edenleriñ ýagdaýy şuňa bir tohuma meňzär, edil ekilen bir bugdaýdan ýedi sümmül we her sümmülünde ýüz däne beren tohumdan jemi ýedi ýüz tohum alan ýalydyr. Allah islänine esse-esse berer. Allahyñ eçilmekligi çäksiz bolup, ähli zady hakykaty bilen bilendir. 262. Mallaryny Allah ýolunda harç edenleriñ, harç edenlerinden soňra minnet etmeýänleriň we göwün ýykmaýanlaryň, şolara Rablary gatynda sylaglary bardyr. Olar üçin gorky ýokdyr. Olar gynanmazlaram. 263. Ýagşy söz we bagyşlamaklyk, berlen sadakadan soň göwne degenden has haýyrlydyr. Allah hemme taraplaýyn çäksiz baýdyr, halimdir (derrew jezalandyrmaz, möhlet berer). 264. Eý iman edenler! Allaha we ahyrýet gününe ynanmasalaram ynsanlara görünjek bolup malyny harç edenler ýaly, beren sadakalaryñyzy minnet etmek, göwünlere degmek bilen sogaplaryñyzy puja çykarmañ! Şeýleleriniň ýagdaýy, üstünde azajyk topragy bolan we üstüne güýçli ýagyn ýaganda, ýalañaç bir gaýanyň ýagdaýy ýalydyr. Olaryñ gazananlarynyň olara hiç-hili peýdasy bolmaz! Allah, kapyrlar toplumyny hak ýola eltmez. 265. Allahyň razylygyny gazanmak üçin ýürekden ynanyp, mallaryny (zatlaryny) Allahyň ýolunda harç edenleriň ýagdaýy, edil beýikräk ýerdäki gowy bir bakjanyň ýagdaýy ýalydyr. Bol ýagmyr alanda iki esse hasyl berer. Kän ýagyş bolman sepelese hem ýeter. Allah edenleriňizi hakykaty bilen görendir. 266. Haýsam bolsa biriňiziň, içinde her-hili miweleri bolan, içindenem deryalar geçen, hurma we üzüm agaçlaryndan emele gelen bir bagy bolsun! Entek çagalary kämillik ýaşyna ýetmenkä garrasa, birem bagynam ýyldyrymly harasat urup şol ýeri ýansyn islärmi? Allah düşünmekligiňiz üçin size aýatlaryny aýan edýär. 267. Eý iman edenler! Gazananlaryňyzyň gowularyndan we ýerden siziň üçin çykaranlarymyzdan Allah ýolunda harç ediň! Özüňiziň göz ýumup almajak zatlaryňyzy berjek bolmaň! Biliň, Allah hemme taraplaýyn baýdyr we öwülmäge laýykdyr. 268. Şeýtan sizi garyp-gasarlyk bilen korkuzar we size gysgançlygy we bihaýalygy buýurar. Allah bolsa, öz gatyndan bagyşlanma we bol nygmat wada berýär. Şübhesiz Allah eçilmegi çäksizdir we ähli zady hakykaty bilen bilendir. 269. Allah, pähimligi islänine berer. Kime pähimlik berlen bolsa, şübhesiz şoňa köp haýyr berlen diýmekdir. Muňa diňe akly bolanlar düşünerler. 270. Şübhesiz Allahyň ýoluna her näme harç etseň ýa-da her nämäni onuň ýoluna bermek üçin göwnäp niýetlenseň (göwnäp Allah üçin bermegi) Allah ony biler. Zalymlyk edenleriň kömekçileri ýokdyr. 271. Sadakalaryňyzy aç-açan berseňiz nähili gowy. Ýöne olary garyp-gasarlara gizlin berseňiz bu siziň üçin has haýyrly bolar hem günäleriňiziň bir böleginiň bagyşlanmagyna sebäp bolar. Allah edenleriňizden hakykaty bilen habarlydyr. 272. Olary dogry ýola salmak saňa mahsus däldir. Emma Allah dilänini dogry ýola salar. Haýyr- hasabat hökmünde näme harç etseňiz özüňiz üçindir. Onsuzam siz diňe Allahyň razylygyny gazanmak üçin harj edersiňiz. Haýyr-hasabat hökmünde näme harç etseňiz, (hiç hakyňyz iýilmez) garşylygyny size doly berler. 273. Sadakalar, özlerini Allahň ýoluna rowana edip, ýer-ýüzünde ýaşamaga güýç ýetirip bilmeýän garyp-gasarlar üçindir. Ar-namyslary sebäpli (dilenmeýändikleri üçin) daşyndan bilmeýän we görenler olary baýdyr öýderler. Sen olary ýüzlerinden tanarsyñ! Binamyslyk edip ynsanlardan zat soramazlar. Siz haýyr-hasabat hökmünde näme berseñiz, şübhesiz Allah ony biler. 274. Dünýä mallaryny, gije-gündiz aç-açan ýa-da gizlin, Allahyñ ýolunda harç edenler bara, olaryň Rablary gatynda sylaglary bardyr. Olara gorkam ýokdyr. Olar gynanmazlaram. 275. Göterim puly iýenler, diñe şeýtanyñ kakan (uran) ynsanynyñ turyşy ýaly turarlar. Bu olaryñ söwdasy hem göterim ýalydyr diýýänlikleri sebäplidir. Aslyýetinde bolsa Allah söwdany halal, göterime pul bermegi bolsa haram kylandyr. Mundan beýläk kime Rabbyndan bir öwüt gelip (şol öwüte uýup) göterimli puldan ýüz öwürse, ozalky alanlary onuñky bolar. Bu ýagdaýy bolsa Allaha galandyr. (Allah ony bagyşlar). Kim gaýtadan göterimli pul bermek işine dolansa, ynha onda olar jähennemliklerdir. Şol ýerde ebedi galarlar. 276. Allah, göterim malyny ýok eder, sadakalary bolsa artdyrar (bereketlendirer). Allah hiç günäkär we nadany halamaz. 277. Şübhesiz iman edip, salyh amallar işleýän, namazy takyk kylan we zekaty berenleriñ sylaglary Rablary gatyndadyr. Olara gorkam ýokdyr. Olar gynanmazlaram. 278. Eý iman edenler! Allaha garşy gelmekden säginiň we eger-de çyndanam iman eden bolsañyz, göterim pulundan ýüz öwürüñ! 279. Eger beýle etmeseñiz, Allah we Resuly bilen urşa girişeniňizi biliñ! Eger-de toba edeniñizde esasy puluňyz siziñkidir. Şeýlelik bilen siziñ başgalaryna haksyzlyk etmedigiňiz hem de başgalarynyñam size haksyzlyk etmedigi bolar. 280. Eger bergili kyn ýagdaýda bolsa, onuñ eli agzyna yetýänçä möhlet beriñ! Eger bilseñiz beren karzyñyzy sadaka hökmünde bagyşlamagyňyz, siziñ üçin has haýyrlydyr. 281. Şeýle bir günden säginiñ, şol gün ähliñiz Allaha dolanyp bardyrlarsyňyz. Soñam herkime gazanan amallarynyñ garşylygy berler we olara hiç-hili haksyzlyk edilmez. 282. Ey iman edenler! Wagtlaýynça biri biriñizden karz alanyñyzda, muny bir ýere belläñ! Arañyzdan biri ýazan wagty dogrysyny ýazsyn! Ýazan, Allahyñ özüne öwredişi ýaly ýazmakdan ýüz öwürmän (Hemme zady bolşy ýaly takyk) ýazsyn! Özüniñ bergisi bolan (bergili) hem belletsin we Rabby bolan Allahdan gorkup säginsin, bergisinden hiç zady kemeltmän doly ýazdyrsyn! Eger-de bergili kem akyl ýa-da düşünmeýän biri bolup, ýazdyryp bilmeýän bolsa onda howandary dogrysyny ýazdyrsyn! Bu işi amala aşyranyñyzda, şaýatlyk üçin iki erkegi, ynamdar iki erkegi tapmasañyz, bir erkek we iki zenan şaýat bolsun! Bu bolsa, olardan birisi unudaýsa, beýlekisiniñ oña ýatlatmagy üçindir. Şaýatlar çagyrylan wagty barmakdan gaça durmasynlar. Az bolsun, köp bolsun, karz puluñ möhletini bellemekden ýaltanmañ! Bu bolsa, Allah gatynda adalata iň laýykdyr. Şaýatlyk üçin has ynamdar, şübhä düşmezlik üçin has makul bolar. Ýöne arañyzda nagt söwda edeninizde muny bellemeseñizem size günä ýokdyr. Söwdalaşan wagtyñyzda şaýat tutuň! Ýazana-da we şaýat bolana zyýan berilmesin. Eger-de munuñ tersini etseňiz, siz bir günäli işi etdigiñiz bolar. Allaha garşy gelmekden säginiň! Allah size öwredýär. Allah ähli zady hakykaty bilen bilendir. 283. Eger-de ýolagçy bolan halatyñyzda bir bellik eder tapmasañyz onda alynan zamun ýeterli bolar. Eger-de biri-biriñize ynansañyz özüne ynanylan ynsan amanatyny (bergisini) bersin we Rabby bolan Allahdan gorksyn! Birem şaýatlygyñyzy gizlemäñ! Kim şaýatlygy gizlese, şübhesiz onuñ kalby günälidir. Allah ähli edenleriñizi hakykaty bilen bilendir. 284. Göklerdäki ähli zat we ýeryüzündäki ähli zat Allahyñkydyr. Içiñizdäkini aýan etseňizem, gizleseňizem Allah, sizi şonuñ bilen soraga çeker we islänini bagyşlar, islänine de azap berer. Allahyñ ähli zada hakykaty bilen güýji ýetendir. 285. Pygamber, Rabbyndan özüne indirilene iman etdi. Möminlerem iman etdiler. Ählisi: Allaha, perişdelerine, kitaplaryna we pygamberlerine iman etdiler we şeýle diýdiler: “Eşitdik we tabyn boldyk. Onuň pygamberlerinden hiçbirini beýlekisinden aýyrmarys,” Şeýle hem diýdiler: “Eý Rabbymyz, Senden bagyşlanmak dileýäris. Soňunda dolanyp bardyryljak ýer diňe saňadyr.”286. Allah, ynsany diñe güýjiniñ ýetýän zadyna jogapkär eder! Onuñ gazanan ýagşylygy öz bähbidine, ýamanlygam özüne zyýandyr. Şu şekilde dileg ediň! “Eý Rabbymyz! Ýatdan çykarsak ýa-da ýalñyşsak bizi hasaba çekme!” “Eý Rabbymyz! Bize bizden ozalkylara ýüklän ýüküň ýaly ýük ýükleme! Eý Rabbymyz! Biziň güýjimiziň ýetmejegini ýükleme! (Agyr jogapkärçilik berme!) Biziň günälerimizi geç, bizi bagyşla, bize rehimdarlyk et, Sen biziñ Allahymyzsyñ. Kapyrlar toplumyna garşy bize ýardam ber!“